Şurayı Devlet adıyla 1868 yılında Danıştay’ın kurulması, ülkede 19. yüzyılın ilk yıllarında başlayan ıslahat ve yenileşme hareketlerinin en önemlilerinden biridir.
Padişah Abdülaziz'in 10 Mayıs 1868 günlü nutkuyla fiilen çalışmaya başlayan Şurayı Devlet, "Kavanin (kanunlar) ve nizamat (nizamlar) layihalarını (tasarılarını) tetkik ve tanzim, mesalihi mülkiyeyi (mülkiye işlerini) tetkik, hükümet ile eşhas (kişiler) beyninde mütehaddis (meydana gelen, ortaya çıkan) deaviyi rü'yet (davalara bakmak) ve memurini devletin tahkik ahvaliyle (soruşturma halleriyle), muhakemelerini icra" görevlerini yerine getirmek üzere kurulmuştur. "Hükümet ile eşhas beyninde mütehaddis davaları" görmek ve çözümlemek görevi, 1876 Kanuni Esasisi ile genel mahkemelere bırakıldığından, İmparatorluk Danıştay’ının yargısal görevi çok sınırlı kalmıştır.
İmparatorluk döneminde 54 yıl görev yapan Danıştay’ın faaliyeti, 4 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’daki bütün merkez kuruluşlarının TBMM Hükümetinin idaresine geçtiği sırada sona ermiş, Cumhuriyet devrinde 669 sayılı Kanunla Danıştay yeniden kurulup, 6 Temmuz 1927 tarihinde çalışmaya başlamıştır. 669 sayılı Kanuna göre Danıştay, üç idari bir dava dairesi olmak üzere, dört daireden oluşmaktaydı.
1961 Anayasası, mahkemelerin ve hâkimlerin bağımsızlığını hem yasama ve hem de yürütme organlarına karşı koruyabilmek için gerekli hükümleri öngörmekte idi. Bu Anayasanın 114 üncü maddesinde, "İdarenin hiçbir eylem ve işlemi yargı mercilerinin denetimi dışında bırakılamaz" denilmiş ve 1982 Anayasası ile bazı kısıtlamalar getirilmişse de, temel ilke korunmuştur.
1982 yılında ayrıca, ilk derece idari yargı mercileri olan idare ve vergi mahkemelerinin kurulmasıyla, idari yargı örgütünün kuruluşu tamamlanmıştır. Bugün Danıştay, bu mahkemelerin üzerinde bir temyiz mercii olarak yargı görevine devam etmektedir.
Anayasa'da öngörülen Yüksek Mahkemelerden biri olan Danıştay, Anayasanın 155 inci maddesine göre, yürütme organına yardımcı bir inceleme, danışma ve karar organı olmanın yanı sıra, yönetimin yargı yoluyla denetlenmesinde etkin ve önemli görev yapan bir yargı kuruluşudur.
Bugün Danıştay’ın idari görevleri ile yargı görevi birbirlerinden kesin olarak ayrılmış ve her iki görevi yürütecek daireler birbirinden tamamen ayrı olarak kurulmuşlardır. Yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi görevini, idare ve vergi mahkemeleriyle birlikte, Danıştay’ın dava daireleri yürütmektedir.
Danıştay, 1982 yılında yürürlüğe giren 2575 sayılı Danıştay Kanunu’na göre örgütlenmiştir. 01.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişiklik hükmü uyarınca Danıştay, on dört dava, bir idari olmak üzere on beş Daireden oluşmaktadır.
Bugün Danıştay’da, Danıştay Başkanı, Başsavcı, Başkanvekilleri, Daire Başkanları ve Üyeler olarak, 116 yüksek mahkeme hâkimi görev yapmaktadır.
Danıştay’da ayrıca, dava dosyalarını inceleyerek daire veya görevli kurullara gerekli açıklamaları yapmak, tutanakları hazırlamak ve karar taslaklarını yazmakla görevli, tetkik hâkimleri ve davalar hakkında hukuki düşüncelerini bildirmek üzere savcılar bulunmaktadır.
08 MAYIS
1952- Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü kuruldu.
1961- Uluslararası Af Örgütü kuruldu.
1984- Sovyetler Birliği Los Angeles Olimpiyatlarını boykot edeceğini açıkladı.
1993- Üç bin kişi Gökova termik santraline karşı eylem yaptı.
09 MAYIS
1920- Anadolu Ajansı, ''Büyük Millet Meclisi adına Mustafa Kemal'' imzasıyla ''İslam Âlemine Beyanname''yi
yayınladı: ''... Orduyu terhis etmek, köylülere Kuvayı Milliye'yi asi tanıtmak, milleti kendisine şeref veren en asil ve civanmert evladına karşı şüphe ve tereddüde düşürmek, sulhu hazırlamak için İngiliz emri altında çalışan
vatansızların ilk işi oldu.''
1955- ''Anneler Günü'' Türkiye'de ilk kez kutlandı.
1955- Batı Almanya, NATO'ya katıldı.
1988- Basın Müzesi, İstanbul'da açıldı.
2015- 12 Eylül askeri darbesinin lideri ve 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren öldü.
10 MAYIS
1868- ''Danıştay'' kuruldu.
1876- Osmanlı devletinde sansür uygulamasına ilişkin ilk ''Kararnamei Âli'' çıkarıldı.
1919- İtilaf Devletleri temsilcileri, Paris'te, Yunanlıların İzmir'i işgali konusunda karar aldı.
1978- Tarihi Çiçek Pasajı binası çöktü. Enkaz altında kalan 7 kişi öldü, 16 kişi yaralandı.
2006- Şişli'deki Cumhuriyet gazetesi binasına bir hafta içinde ikinci kez el bombası atıldı.
11 MAYIS
1919- İtalyanlar Marmaris, Fethiye ve Bodrum'u işgal etti.
1938- Atatürk, çiftliklerini ve taşınmazlarını ulusa bağışladı.
1961- Yassıada'da ''Anayasayı ihlal'' davaları başladı.
1997- IBM bilgisayar şirketinin süper bilgisayarı Deep Blue, gelmiş geçmiş en büyük satranç ustası kabul edilen
Gari Kasparov'u yendi.
2000- Terör örgütü ''Hizbullah'' üyesi 32 sanığın yargılanmasına Ankara DGM'de başlandı.
2013- Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde patlamalar oldu. Hatay Valisi, ''ölü sayısı 51'' dedi.
12 MAYIS
1951- Yıkıcı gücü Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan bombaların 100 katı büyüklüğünde olan ilk hidrojen bombası denemesi, Pasifik Okyanusu'ndaki Eniwetok atolünde yapıldı.
1976- Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) Türkiye'de büro açma isteği kabul edildi.
1978- Ankara'nın Dışkapı semtindeki YIBA Çarşısında, tüp patlaması sonucu çıkan yangında 49 kişi öldü.
1979- Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği, gazetelere ''Gerçekçi Çıkış Yolu'' başlıklı, Ecevit hükümetini
eleştiren tam sayfa ilan verdi.
1997- Güneydoğu'da sürdürülen operasyonlarda 28 terörist ölü ele geçirildi.
2017- Türkiye dâhil 74 ülkeye siber saldırı düzenlendi.
13 MAYIS
1277- Karamanoğlu Mehmet Bey, Türkçeyi devletin resmi dili olarak ilan etti.
1915- Muavenet-i Milliye torpidobotu, İngiliz Goliath zırhlısını torpilleyerek batırdı.
1950- Ereğli Kömür İşletmelerinde Türkiye'nin ilk siyasal grevi yapıldı.
1965- Batı Almanya İsrail'i tanıdı. Karar nedeniyle 9 Arap ülkesi Batı Almanya ile ilişkisini kesti.
1981- Papa II. Jean Paul, Mehmet Ali Ağca tarafından Roma'da vurularak yaralandı.
2000- Ankara Sincan'da tarlaya bırakılmış halde fazla miktarda patlayıcı madde ve silah ele geçirildi. Patlayıcı ve silahların, yasa dışı Tevhid (Selam) örgütü mensubu Necdet Yüksel tarafından bırakıldığı belirlendi. Yüksel'in, Ahmet Taner Kışlalı'nın aracına bombayı koyduğunu ''itiraf ettiği'' bildirildi.
2014- Soma'da maden faciası. 301 işçi yaşamını yitirdi.
14 MAYIS
1919- Foça, Karaburun, Urla ve Yenikale istihkâmları İngiliz, Fransız ve Yunan birliklerince işgal edildi.
1919- İtalyanlar, Kuşadası'na çıkarma yaparak Selçuk İstasyonu'nu işgal etti.
1948- Filistin'de İngiliz egemenliği sona erdi; İsrail bağımsızlığını ilan etti.
1950- Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı son buldu. Demokrat Parti yüzde 53 oyla tek başına iktidara geldi.
1955- Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve Sovyetler
Birliği, yeni bir askeri ittifak içeren ''Varşova Paktı''nı imzaladılar.
1972- Bülent Ecevit, CHP Kurultayı'nda Atatürk ve İnönü'den sonra CHP'nin üçüncü Genel Başkanı seçildi.
