Türkiye, II. Dünya Savaşı'nın ilk sıcak etkilerini 1940 yılında hissedilmeye başlar. Takvimler 17 Şubat 1941'i gösterdiğinde, öncü birliklerin Bulgaristan-Türkiye sınırına varmasına az bir zaman vardır. Türkiye'nin etrafındaki ateş çemberi daralır. Ankara, heyecanlı bir bekleyiş içindedir... Almanya'nın Ankara Büyükelçisi Franz von Papen, bu tedirginliği ortadan kaldırmak için, ülkesinin Türkiye'ye saldırmayacağı konusunda yetkililere güvence verirken, müttefik ülkelerin temsilcileri de, başta İngiltere Büyükelçisi olmak üzere, Türkiye'yi kendi saflarında savaşa sokmak için çaba harcarlar. Türkiye, her iki blok için de vazgeçilmez derecede önemli bir ülkedir...

Türkiye savaşa girecek miydi? Yoksa ani bir saldırı ile savaşa girmek zorunda mı bırakılacaktı? Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Türkiye'yi savaşın dışında tutma politikasını izler; tarafları silah, malzeme gibi isteklerle oyalama yolunu seçer. Beklenti tüm heyecanıyla sürerken, Büyükelçi Franz von Papen'in 4 Mart 1941 günü İnönü'ye sunduğu Hitler'in mektubu, tedirginliği biraz olsun 'hafifletir'. Hitler mektubunda, savaşı kendisinin çıkartmadığını iddia etmekte ve Almanya'nın Türkiye'ye saldırmayacağına dair güvence vermektedir. Cumhurbaşkanı İnönü'nün cevabî mektubuyla da, Türk-Alman ilişkileri yumuşarken, gelişmeleri dikkatle izleyen müttefiklerden İngiltere, Türkiye için tersanelerinde yapılan 4 denizaltının hazır olduğunu açıklar... Savaşın başlamasından kısa bir süre önce, Türkiye, ordusunu güçlendirmek amacıyla İngiltere'den bazı taleplerde bulunmuş ve 1930'da yapılmış olan bir karşılıklı yardımlaşma sözleşmesi gereğince, 4 denizaltı, 4 muhrip, 12 çıkarma gemisi ve 4 uçak filosu sipariş etmişti... İngiltere, tam bu kritik dönemde, Türk Hükümeti'ne bir mesaj göndererek, denizaltıların teslime hazır olduğunu bildirdi: 'Burak Reis', 'Murat Reis', 'Oruç Reis' ve 'Uluç Reis' adları verilen denizaltılar ile 4 uçak filosunu almak üzere, gerekli mürettebatın İngiltere'ye gönderilmesi isteniyordu... Bu arada, oluşturulan komisyon, Türk donanmasının en seçkin denizcilerini, sicillerine bakarak saptandı ve İngiltere'ye gidecek olanları açıkladı. Kafilede ayrıca İngiltere'ye havacılık öğrenimine giden bir hava subayı ve 20 Hava Harp Okulu öğrencisi yer aldı...

İngilizler, böylece Almanya'ya karşı kozlarını ortaya koyuyor, Türkiye'yi kendi yanlarına çekmeye çalışıyorlardı... Ama bir şartları vardı: Denizaltıları teslim alacak mürettebatın, en geç 25 Haziran 1941 günü, Mısır'ın Port Said Limanı'nda olmasını istiyorlardı. Refah şilebi kiralanır. İzzet Dalgakıran'ın kaptanlığını yaptığı ve 28 mürettebatı bulunan Refah şilebi, 16 Haziran 1941 günü, İstanbul'dan Mersin'e doğru hareket eder... 21 Haziran 1941 günü Refah şilebi, Mersin limanına demir atar... Yeterli yiyecek ikmali de yapıldıktan sonra, gemi harekete hazır hale getirilir.

Son anda, şilebe bir İngiliz subayı biner. 'İrtibat subayı' olduğu söylenen bu subay, Refah'ın kaptanı İzzet Dalgakıran'ın belirlediği rotayı değiştirerek yeni bir rota verir.

Tam da o günlerde, uluslararası ilişkilerde beklenmedik gelişmeler olur: Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması imzalanır. Bu antlaşma İngilizleri çileden çıkarır.

Refah şilebi 23 Haziran 1941 günü, saat 17.30'da Refah sessiz sedasız Mersin limanından demir alır. Hafif bir lodos esmektedir. Saatler 22.30'u gösterirken, gemi korkunç bir patlama ile sarsılır. Bordasına yediği torpille açılan gedikten, içeri hızla su dolmaya başlar. Refah şilebi, bir denizaltının attığı torpille, tam ortasından ikiye bölünür; mevcut iki filikadan biri, içinde uyuyanlarla birlikte havaya uçar, elektrik düzeneği bozulduğundan cereyanlar kesilir, telsiz susar... Güvertedekilerden kimi patlamayla şehit düşer, kimileri ise, can havliyle kendilerini attıkları denizde köpek balıklarının kurbanı olur.

24 Haziran Pazartesi Türkiye acı gerçeği öğrenecektir. Olay öğrenilince, askerî uçaklar havadan, motorlar denizden kazazede aramaya başlar. Gün boyu süren aramalarda, sadece öykülerini aktardığımız 4 kişi bulunabilir. 15 deniz subayı, 16 Hava Harp Okulu öğrencisi, 48 denizaltı astsubayı, 63 deniz eri ile 25'i gemi mürettebatından olmak üzere, toplam 167 kişi şehit düşmüştür. Gemide, sürekli olarak üzerindeki can yeleğiyle dolaşan İngiliz subayı da boğulmuş ve ölü sayısı 168'i bulmuştur.

Tarafsızlığını ilan etmiş olan Türkiye'nin bir gemisine karşı girişilen bu saldırıyı - ne İngilizler, ne Fransızlar, ne İtalyanlar, ne de Almanlar - kimse sahiplenmez.

TBMM tarafından bu konuda açılan soruşturma, 18 Aralık 1941'de sonuçlanır ve istifa etmiş olan bakanlar suçsuz görülür. Daha sonra ikinci derecede sorumlu kişiler için açılan dava da, beraat ile sonuçlanır...

18 HAZİRAN

1920- Fransızlar, Zonguldak'ı işgal etti ve 20 günlük mütareke sona erdi.

1934- II. Dil kurultayı Dolmabahçe Saray'ında toplandı.

1953- Mısır'da 74 yıllık İngiliz egemenliğinin sona ermesiyle, cumhuriyet ilan edildi.

1988- Başbakan Turgut Özal, Ankara Atatürk Spor Salonu'nda yapılan ANAP Büyük Kongresi'nde, Kartal Demirağ'ın silahlı saldırısında elinden yaralandı.

1992- ''Yeşil Kart'' uygulaması, TBMM'de kabul edildi.

1993- Haydar Aliyev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı oldu.

19 HAZİRAN

1868- Mithat Paşa, Emniyet Sandığı'nı kurdu.

1981- Eski gümrük ve tekel bakanlarından Tuncay Mataracı ile aynı davadan yargılanan 13 sanık, Yüce Divan tarafından tutuklandı.

1995- Bosna için toplanan yardım paralarını Refah Partisi'ne aktarmakla suçlanan Süleyman Mercümek'in yargılanmasına başlandı.

20 HAZİRAN

1907- Mustafa Kemal, kıdemli Yüzbaşı'lığa terfi etti.

1933- İstanbul Üniversitesinde, İnkılâp Enstitüsü kurulması kararlaştırıldı.

1938- 19 Mayıs, milli bayram günü oldu. ''Dağ Başını Duman Almış'' marşı, Gençlik ve Spor Bayramı marşı olarak kabul edildi.

1976- İlk kez yapılan Kıbrıs Türk Federe Devleti seçimlerinde Rauf Denktaş ''Devlet Başkanı'' seçildi.

1982- ''Banker Kastelli'' olarak tanınan Cevher Özden ve eşinin İsviçre'ye kaçtığı bildirildi.

1984- Viyana'da Çalışma Ataşesi Erdoğan Özen, otomobiline yerleştirilen bombanın patlaması sonucu öldü.

2005- Almanya'dan sınır dışı edilen İslami Cemiyet ve Cemaatleri Birliği yöneticisi Metin Kaplan, ''anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye teşebbüs etmek'' suçundan müebbet ağır hapis cezasına çarptırıldı.

21 HAZİRAN

1921- Zonguldak, Fransızlardan geri alındı. (Zonguldak'ın kurtuluşu).

1921- Adapazarı, Yunanlılardan geri alındı. (Adapazarı'nın Kurtuluşu).

1934- Soyadı Kanunu, TBMM'de kabul edildi.

1938- Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne bir nota verdi. Notada Türkiye'nin Hatay'daki Milletler Cemiyeti Komisyonu ile ilişkilerini kestiği bildirildi.

1946- Rize çay fabrikasının temeli atıldı.

1987- Mardin'in Ömerli ilçesine bağlı Pınarcık köyünde teröristler, 14'ü çocuk olmak üzere 23 kişiyi katletti.

1990- İran'da meydana gelen depremde 25 bin kişi öldü.

22 HAZİRAN

1919- Amasya Genelgesi:

"Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.''

1920- Yunanlılar Milne Hattı'nı geçerek, genel taarruza başladı.

1964- Başbakan İsmet İnönü, ABD Başkanı Lyndon Johnson ile Kıbrıs sorununu görüştü. İnönü, ''Türkiye barışçıdır, ancak adalete dayanmayan barış uzun ömürlü olamaz'' dedi.

1973- ''Toprak ve Tarım Reformu Kanunu'' kabul edildi. Uygulama yetersiz kalınca, yasa, 1978'de iptal edildi.

2012- Suriye, Türk savaş uçağını düşürdü.

2016- İlahiyat Profesörü Yaşar Nuri Öztürk hayatını kaybetti.

23 HAZİRAN

1920- Yunan kuvvetleri Karaağaç ve Salihli’yi işgal etti.

1939- Hatay'ın anavatana katılmasına ilişkin antlaşma, Ankara'da imzalandı.

1941- Refah şilebi bir denizaltı tarafından batırıldı, 168 kişi öldü.

1954- İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanlığına seçilen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, ilk kadın dekan oldu.

1975- CHP Genel Başkanı Ecevit, Gerede'de konuşma yaparken saldırıya uğradı.

1996- HADEP Kongresi'nde Türk bayrağının indirilerek yerine terör örgütü PKK'yı temsil eden flama asılması, büyük tepkiyle karşılandı. 25 Haziranda tüm yurtta ''bayrak asma kampanyası'' başlatıldı.

24 HAZİRAN

1920- Yunanlılar, Alaşehir'i işgal etti.

1936- Türk Basketbol Milli Takımı, ilk maçında Yunanistan’ı 49–12 yendi.

1961- Almanya'ya gidecek ilk işçi kafilesi yola çıktı.

1967- İstanbul'da üniversite öğrencileri, ABD 6. Filosunun ziyaretini protesto etti.

1992- Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu (Türkiye Kamu-Sen) kuruldu.

2008- Tekel'in sigara bölümü imzalanan sözleşmeyle birlikte British American Tobacco'ya devredildi.

2018- Tarihi erken seçimler yapıldı. Cumhurbaşkanı ve milletvekilleri seçimi aynı anda yapıldı. Milletvekili sayısı 550 iken 600'e yükseltildi. Başbakanlık görevi sona erdi. Başkanlık sistemine geçiliyor.