Bu Kanunun amacı, kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir.
Siyasi ve ticari baskılar yüzünden yıllarca yasal haklara kavuşamayan Türk tüketicileri şimdi, hak aramanın keyfini çıkarıyor. Yıllarca, banyoda yürüyen çamaşır makinelerini, çalıştığında koku yayan televizyonları, yiyecekleri bozan buzdolaplarını kullanmaya mahkûm edilen tüketiciler, artık, haklarını yasal yollardan da arayabiliyor.
OSMANLI'DA TÜKETİCİ
Oysa Türk tüketicileri Osmanlı döneminde bile birçok hakka sahipti. Bu haklar sayesinde, tüketiciyi aldatmanın bedeli, dayaktan, zindana, hatta idama kadar varıyordu. Çünkü o dönemlerde tüketicileri korumak için bazı hukuki ve mesleki düzenlemelere gidilmişti.
Osmanlılarda tüketicilerin korunması ve üretici, dağıtımcı, tüketici dengesinin sağlanması üçlü bir sistemle gerçekleştiriliyordu. Bu üçlü sistemin temel unsurlarını ise devlet, esnaf temsilcileri olarak loncalar ve tüketicileri temsilen de şehrin ileri gelenleri oluşturuyordu.
Şehirlerdeki esnaflar da kendi aralarında örgütlenmelere gidiyordu. Bu esnaf örgütleri, bugünkü meslek kuruluşları olan odalar gibi faaliyet gösteriyordu. Hatta bu örgütler, bugün İstanbul Ticaret Odası'nın yaptığı gibi tüketicileri koruyan uygulamalarda bulunuyordu. Ayrıca, kendi öz denetimlerini de oluşturuyorlardı. Bu özdenetimin oluşmasında da Ahilik büyük rol oynuyordu. Ahiliğin şartları arasında da, doğruluk, dürüstlük ve cömert olmak vardı.
Bu dönemde ayrıca, pazar denetimi yaparak, tüketicileri koruma görevini üstlenen bir kurum daha vardı. O da, günümüzdeki belediyelerin işlevlerini yürüten ‘‘İhtisap Ağalığı’’ idi. Önceleri kadıların yürüttüğü bu görev, daha sonra belediye görevlisi olarak adlandırabileceğimiz muhtesip tarafından yürütülmeye başlandı.
Bu görevin masrafları halktan rüsum alınarak karşılanıyordu. Ağalık görevi de padişah fermanıyla veriliyordu. İhtisap ağaları, çarşıda satılan tüm malların fiyatlarına narh uygulayarak halkın alım gücünü aşmamasını sağlıyordu. Bu fiyatları, kadı, muhtesip ve tüketiciler adına da şehrin ileri gelenleri belirliyordu.
Zamanla, bu denetim düzeni yozlaştı ve etkisini yitirdi. 1839 yılında da uygulamadan kalktı. Yerini Şehremin, yani belediye başkanlığı sistemi aldı. Narh yoluyla yapılan denetim de 1865 yılında tamamen uygulamadan kalktı.
CUMHURİYET'TE TÜKETİCİ
Cumhuriyet döneminde ise tüketicilerin sağlığı başta olmak üzere haklarının korunmasıyla ilgili olarak birçok düzenlemeye gidildi. Bu doğrultuda devlet kuruluşlarının yanı sıra, belediyelere yetkiler verildi. Meslek odalarına da kamu görevi verildi. Ayrıca, ürün standartlarının belirlenmesi ve kalitenin geliştirilmesi için Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) oluşturuldu. Tüketicileri kapsayan, 58 ayrı kanun, 5 tüzük, 10 kararname, 7 yönetmelik ve 10 tebliğ çıkarıldı. Buna rağmen, hiç biri tüketicinin korunması için yeterli olmadı.
Türkiye'de tüketicilerin yasayla korunması için ilk kez 70'li yıllarda çalışmalar başlatıldı. İlk Tüketiciyi Koruma yasa tasarısı, 1971 yılında hazırlandı. Bu konu sürekli yenilenen yasa tasarılarıyla gündemde kalmasına rağmen, bir türlü tozlu raflardan indirilip uygulamaya geçirilemedi.
Bir çatı altında örgütlenmeyi başaramayan Türk tüketicileri, bu dönemde ticaret odaları, belediyeler, TSE, Türk-İş gibi kurum ve kuruluşlar aracılığıyla korunmaya çalışıldı. Ancak bu kurum ve kuruluşlar, 1980'li yıllarda devreye giren gazeteler kadar etkili olamadı. Gazetelerin yaptırım gücü, yasal düzenleme olmamasına rağmen tüketicilerin haklarını aramada büyük aşama kaydetmesini sağladı. Bunda da, 1983 yılında Cumhuriyet Gazetesi'nde ilk tüketici köşesini oluşturan Meral Tamer, önemli bir rol oynadı. Meral Tamer'le başlayan tüketici köşeleri, diğer gazetelere de sıçradı. Zamanla, tüketici köşeleri, yerlerini tüketici sayfalarına bıraktı.
1995 yılına kadar tam 10 ayrı tüketici yasa tasarısı hazırlandı. Hepsi de, çeşitli kesimlerin baskısı yüzünden bir türlü yasallaşamadı. Türk tüketicileri yasal haklarına ancak, Avrupa Birliği'nin baskısıyla 1995 yılında kavuşabildi.
TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ İLE TÜKETİCİ MAHKEMELERİNE NASIL BAŞVURULUR
Satın aldığınız herhangi bir mal veya hizmetin ayıplı (kusurlu) olduğunu fark ettiğinizde, öncelikle o mal veya hizmeti aldığınız satıcı veya sağlayıcı ile görüşmeniz gerekir. Her şeye rağmen, sonuç alamadıysanız, şikâyet konusunu içeren dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, satış fişi, garanti belgesi, sözleşme vb.) bizzat veya posta yolu ile başvurabilirsiniz.
Tüketicilerin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’dan kaynaklanan uyuşmazlıklarının çözüm yerleri; tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı veya tüketicinin ikametgâhının bulunduğu yerdeki Tüketici Hakem Heyetleri ile Tüketici Mahkemeleridir.
Tüketici Hakem Heyetleri illerde Ticaret İl Müdürlüğü, ilçelerde Kaymakamlık bünyesinde oluşturulmuştur.
Hakem heyetlerine yapılan başvurulardan herhangi bir ücret alınmaz.
Başvurularınızı E-Devlet üzerinden de yapabilirsiniz.
19 ŞUBAT
1915- İngiliz ve Fransız kuvvetleri, Çanakkale'yi topa tuttu.
1919- Karadeniz Bölgesindeki Rum faaliyetlerine karşı Samsun'da, "Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" kuruldu.
1928- Himayei Etfal Kadın Yardım Cemiyeti kuruldu.
1932- "Halkevleri" kuruldu.
1957- Türk ordusunun ilk kadın doktor subayı Sema Aran göreve başladı.
1959- Londra Konferansı sona erdi. Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmasını öngören Londra Antlaşması
imzalandı. İngiltere, Türkiye ve Yunanistan, Kıbrıs'ta garantör devlet oldu.
1994- Libya'da şeriat uygulamasına geçildi; İslami takvim uygulanmaya başlandı.
1997- İran'ın Ankara Büyükelçisi Bagheri, Sincan'da düzenlenen ''Kudüs Gecesi''ndeki konuşmaların ardından,
artan tepkiler nedeniyle ülkesine gitti.
1998- Rusya'dan Türkiye'ye boru hattı ile doğal gaz getirecek Mavi Akım Projesi için müteahhit firmalar
arasında anlaşma imzalandı.
20 ŞUBAT
1914- İstanbul'da ilk elektrikli tramvay sefere başladı.
1930- Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu kabul edildi.
1961- İlk koalisyon kabinesi İsmet İnönü başkanlığında kuruldu.
1970- Dünyanın 4. büyük köprüsü olan Boğaz Köprüsü'nün temeli, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Süleyman Demirel tarafından törenle atıldı. Üç yılda tamamlanan köprü, 29 Ekim 1973'te açıldı.
21 ŞUBAT
1925- Şeyh Sait’e bağlı kuvvetler Kıs ovasında hükümet kuvvetleriyle çarpıştı. Bazı doğu illerinde sıkıyönetim ilan edildi.
1935- Fransız misyonerlerinin işlettiği bazı okullar millileştirildi.
1958- İlk Türkiye Profesyonel Futbol Ligi başladı. İzmirspor-Beykoz arasında yapılan ilk maçta, ilk golü
İzmirsporlu Özcan attı.
1978- Yahya Demirel ve ortağı Z. Hakkı Alpaz, vergi kaçırdıkları iddiasıyla yargılandıkları Ankara 1. Asliye
Ceza Mahkemesinde 17 ay hapse mahkûm edildiler.
2008- 2008 yılının ilk ay tutulması gerçekleşti. Türkiye'den de izlenebilen tam tutulma, yaklaşık 50 dakika sürdü.
2014- Havadan İhbar Kontrol uçağı (HİK), Türk Hava Kuvvetleri envanterine katıldı.
22 ŞUBAT
1919- İngilizler, Maraş'ı işgal etti.
1972- Uçakla gelen yolcuların gümrüksüz alışveriş yapabilecekleri ilk ''free shop'' Yeşilköy Havalimanı'nda
açıldı.
1991- Irak kuvvetleri, Kuveyt'teki petrol bölgelerini ateşe verdi.
2000- Diyarbakır'da olay çıkardığı gerekçesiyle yargılanan İtalyan gazeteci Dino Giovanni Frisullo, ifade vermek için geldiği Türkiye'ye alınmayarak sınır dışı edildi.
23 ŞUBAT
1919- Samsun'da Rum tehlikesine karşı faaliyete geçen "Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin Tokat şubesi kuruldu.
1945- Türkiye-Amerika İkili Yardım Anlaşması imzalandı.
1994- Cep telefonu şebekeleri hizmete açıldı.
2005- Kimlik Paylaşımı Sistemi Projesi, uygulanmaya başlandı.
2006- Eski Başbakan ve kapatılan RP'nin son genel başkanı Necmettin Erbakan'ın hapis cezasını evinde çekmesine de imkân tanıyan kanun teklifi yasalaştı.
24 ŞUBAT
1918- Trabzon düşman işgalinden kurtuldu.
1951- Kırşehir'de Atatürk büstü saldırıya uğradı. Saldırıyı kınamak için 5 Martta büyük bir miting düzenlendi.
1954- Tuna Nehri'nden Karadeniz'e, oradan da İstanbul Boğazı'na inen buz parçaları, tabakalar halinde tüm
Boğaz'ı ve limanı kapladı; deniz trafiği durdu.
1983- Necmettin Erbakan'a 4 yıl hapis ve 1 yıl 4 ay sürgün cezası verildi.
1984- Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Kâbe’yi ziyaret etti.
1987- Sovyetler Birliği'nde (SSCB) Gorbaçov ilk kez ''Glasnost''tan (Açıklık Politikası) söz etti.
1992- Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, 88 yaşında İstanbul'da öldü.
1995- Tüketiciyi Koruma Yasası kabul edildi.
2006- Türkiye, idam cezasının barış zamanı dışında savaş ve savaş tehlikesi anında da kaldırılmasını öngören
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 13. protokolünü onayladı.
25 ŞUBAT
1925- Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nda “Dinin politikaya alet edilemeyeceği ve bu suçun da vatan hıyaneti sayılacağı”na ilişkin değişiklik yapıldı.
1933- Fransız Vagon-Li (Yataklı Vagonlar) şirketinin Belçikalı Müdürünün koyduğu Türkçe yasağına tepki
gösterildi.
1950- ''Çoruh'' ilinin adı, ''Artvin'' olarak değiştirildi.
1980- Bedelli askerlik kabul edildi.
1994- Almanya, Refah Partisi'nin ''Bosna'ya yardım'' adı altında Almanya'ya gönderdiği paralar hakkında soruşturma başlattı.
