Ticaret Bakanlığının, tüketici haklarını korumak, sahte ilanlarla vatandaşların karşılaştığı fiyat manipülasyonlarının önüne geçmek, taşınmaz ticaretinde kayıt dışılığı önlemek amacıyla ilan platformlarında uygulayacağı "doğrulanmış ilan" düzenlemesi, emlakta 15 Eylül itibarıyla başlıyor.
Düzenleme kapsamında Bakanlıkça kurulan Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS), bu tarihte devreye alınacak ve yılbaşından itibaren zorunlu olarak emlak ticaretinde uygulanacak.
Böylelikle, platformlardaki emlak ilanları, taşınmaz sahibi, bu kişinin birinci ve ikinci derece hısımları veya eşi tarafından verilebilecek ya da taşınmaz sahibince yetkilendirilen emlak işletmesince sunulabilecek.
Sistemle taşınmaz sahibi, emlak işletmesini e-Devlet'te oluşturulan ekrandan yetkilendirecek, bu ekrandan ilana konu taşınmazı, yetki vermek istediği emlak işletmesini ve süresini belirleyerek işlemini tamamlayabilecek.
"ALIM-SATIM VE KİRALAMAYA ARACILIK SÖZLEŞMESİ ZORUNLULUĞU DEVAM EDİYOR"
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, düzenlemenin devreye girmesine günler kala değerlendirmede bulundu.
Vatandaşların, verdikleri yetkinin kapsamına ilişkin herhangi bir endişe taşımamaları gerektiğini belirten Bolat, "Vatandaşlarımız tarafından emlak işletmesine verilecek yetki sadece bu işletmece ilanın verilmesine ilişkindir. Yetki, emlak işletmesince taşınmaz hakkında tapu işlemi yapılmasını veya başka bir tasarrufta bulunulmasını kapsamayacak." dedi.
Bolat, hem vatandaşların hem de emlak işletmelerinin dikkat etmesi gereken hususlara ilişkin de şunları söyledi:
"EİDS üzerinden verilecek ilan yetkisi, emlak işletmelerinin yönetmelik gereği düzenlemesi gereken sözleşme ve diğer belgelerin yerine geçmeyecek. İşletmelerin, yetkilendirme sözleşmesi, taşınmaz gösterme belgesi, alım satıma ve kiralamaya aracılık sözleşmesi gibi belgeleri düzenleme zorunluluğu devam ediyor. Diğer taraftan, sistemin devreye alınmasıyla emlakçılık yapılabilmesi için Bakanlığımızdan alınması gereken taşınmaz ticareti yetki belgesi bulunmayan emlak işletmelerince ilan girişi yapılamayacak. Bu nedenle halihazırda yetki belgesiz şekilde faaliyet gösteren emlak işletmelerimizin herhangi bir mağduriyet yaşamamaları için ivedilikle yetki belgesi almalarını önemle hatırlatmak isterim."
UYGULAMA 1 OCAK'TA TAMAMEN DEVREYE ALINACAK
EİDS yetki doğrulama uygulamasında, 15 Eylül-31 Aralık 2024 döneminin bir geçiş süreci olarak öngörüldüğünü vurgulayan Bolat, "Bu süreçte doğrulama olmaksızın da ilan verilebilmesi mümkün olacak ancak doğrulanmış ilanlarda EİDS'den doğrulandığına yönelik bir logo yer alacak." ifadesini kullandı.
Bolat, uygulamanın 1 Ocak 2025 itibarıyla yetki doğrulaması yapılmaksızın ilan verilemeyecek şekilde tamamen devreye alınacağına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Söz konusu sistemin devreye alınmasının, ilan platformlarında yer alan sahte ve aldatıcı ilanlar ve bu ilanların yol açtığı spekülatif fiyat artışlarını engelleyeceğini, yetki belgesiz ve kayıt dışı emlakçılık faaliyetlerini önleyeceğini, tüketici mağduriyetlerinin azalmasına ve sektörde adil, rekabetçi ve istikrarlı bir piyasa yapısının tesis edilmesine katkı sağlayacağını değerlendiriyoruz."
Söz konusu düzenlemeye ilişkin merak edilen 10 soru ve 10 cevap şöyle:
Soru 1: Doğrulanmış ilan nedir, hangi amaçla uygulanacak?
Vatandaşlar, e-Devlet üzerinde kendisine ait gayrimenkulü seçerek, açılacak pencereden emlakçısını yetkilendirecek, emlakçılar da aldıkları yetkiyle emlak portallarına ilan girebilecek. Söz konusu ilanlar "doğrulanmış ilan" olarak yayımlanacak. Yeni uygulamada, sitelere gayrimenkul ilanı verilmesi süreci resmiyete dökülecek. Düzenleme, tüketici mağduriyetinin engellenmesi, sahte ilanlarla vatandaşların karşılaştığı fiyat manipülasyonlarının önüne geçilmesi amacıyla uygulanacak. Ayrıca, yetki belgesi olmayan emlakçıların ilan vermeleri engellenerek, kayıt dışı emlakçılıkla da mücadele edilecek.
Soru 2: Doğrulanmış ilan düzenlemesine ne zaman geçilecek ve denetimi kim tarafından yapılacak?
İlan platformlarınca, yetki doğrulama uygulamasına ilişkin teknik çalışmalar 15 Eylül'e kadar tamamlanacak ve sistem, bu tarihten itibaren devreye alınacak. Uygulama, 1 Ocak 2025'ten itibaren tamamen başlayacak ve bu tarihten sonra yetki doğrulaması yapılmadan emlak portalları üzerinden ilan verilemeyecek. Söz konusu düzenlemenin denetimi de Ticaret Bakanlığınca gerçekleştirilecek.
Soru 3: Emlakçıların düzenlemeye uyum sürecinde neler yapmaları gerekiyor?
Emlak işletmelerinin, Elektronik İlan Doğrulama Sistemi'nde (EİDS) yetki doğrulamasının devreye alınması sonrasında ilan verirken sorun yaşamamaları ve idari yaptırıma maruz kalmamaları için yetki belgesi alması gerekecek.
Soru 4: EİDS ve emlak yetki belgesi nedir?
EİDS, elektronik platformlarda ilan yoluyla taşınmaz pazarlayan kişinin kimlik bilgileri ile ilana konu taşınmazı pazarlama yetkisinin olup olmadığının doğrulanabildiği sistemdir. Emlak yetki belgesi ise kişilerin taşınmaz ticareti yapabilmesine resmi olarak olanak sağlayan, ticaret il müdürlüklerince verilen evraktır. Söz konusu belge, kişilerin emlak ofisi açmaya dair mesleki yeterliliğe sahip olduklarının kanıtı niteliğindedir.
Soru 5: Aynı taşınmaza ilişkin kaç emlakçı yetkilendirilebilecek?
Aynı taşınmaza ilişkin, birden fazla emlak işletmesinin yetkilendirilmesi mümkün olacak. İlan platformlarında aynı taşınmaza ilişkin başka ilan bulunması durumunda, diğer ilana ait fiyat bilgilerini içeren kısa yollara veya linklere yer verilecek.
Soru 6: Kiralık taşınmaz ilanlarının da doğrulanması zorunlu olacak mı?
EİDS yetki doğrulama uygulaması hem satılık hem de kiralık taşınmaz ilanları için zorunlu olacak. Günlük kiralık taşınmazlarla henüz kat irtifakı tesis edilmemiş konut projeleri, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı konut projeleri, gecekondu vasfındaki taşınmazlar gibi herhangi bir sebeple tapusu bulunmayan taşınmazlar uygulamaya dahil olmayacak. Ayrıca, tapusu bulunmayan taşınmazlara ilişkin ilanlar, platformlarda yer alabilecek ancak bu taşınmazlara ilişkin ilanların girişinde, taşınmazın tapu kaydının olmadığına ilişkin bir işaretleme yapılacak ve bu durum ilanda da belirtilecek.
Soru 7: Vatandaşlar, emlakçı yetkilendirmeden kendi ilanlarını emlak portalları üzerinden yayınlayabilecek mi?
Kişi, kendisi ve birinci derece akrabası, eşi, annesi, babası ve çocuklarının da üzerine olan emlakla ilgili ilanı doğrulanmış olarak yayınlayabilecek.
Soru 8: Yetkilendirme sonrasında, verilen yetkinin iptali mümkün olacak mı?
e-Devlet yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibi tarafından verilen yetkinin iptali mümkün olacak fakat yetkilendirmenin iptali halinde ilan otomatik olarak yayımdan kalkmayacak.
Soru 9: Yetkilendirilmiş emlakçının, konut üzerindeki yetki süresi ne kadar olacak?
Yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibince yapılacak yetkilendirmenin süresi asgari 3 ay olacak, süre taşınmaz sahibi tarafından aynı ekrandan uzatılabilecek.
Soru 10: Doğrulanmış ilan, otomotiv sektöründe de geçerli olacak mı?
Düzenleme ilk etapta emlak sektöründeki ilanlarda uygulanacak. Ancak ilerleyen süreçte otomotiv satışlarında da doğrulanmış ilan düzenlemesine geçilecek.
