Türkiye iller bazında sağlık hizmetlerinin incelendiği araştırmaya göre, 2021 yılı verilerine göre en iyi sağlık altyapısının Isparta ve Bolu’da olduğu, en kötüsünün ise Şırnak ve Şanlıurfa’da olduğu ortaya çıktı.
Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi’nde, "Türkiye'nin İllerinin Sağlık Altyapısı Göstergeleri ile Değerlendirilmesi: Betimsel Analiz ve Sağlık Endeksi Kullanarak" başlıklı makale yayımlandı.
Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi'nin 2024 yılının 27. cildinin 3. Sayısında yer aldı. Makale kapsamında illerin sağlık hizmetleri noktasındaki imkanları değerlendirilerek, tablo hazırlandı. İndeks puanlarının düşük olduğu illerde, sağlık hizmetlerine erişimde eşitsizliklerin yaşandığı belirtildi. 2021 yılı verilerine göre, Türkiye’de sağlık hizmetlerine erişimin en yüksek indekse sahip olduğu iller Isparta ve Bolu olurken, en düşük iller Şırnak ve Şanlıurfa oldu.
Şehirlere göre indeks sıralaması şu şekilde:
En yüksek 5 il; Isparta (1.08), Bolu (0.92), Giresun (0.87), Elazığ (0.82), Sivas (0.78)
En düşük 5 il; Şırnak (-1.70), Şanlıurfa (-1.49), Mardin (-1.22), Kocaeli (-1.18), İzmir (-1.06)
“FARKLILIKLAR, SAĞLIK ALTYAPISINDA EŞİTSİZ GELİŞİMİ VE YATIRIMI İŞARET EDER”
Şimşek, farklılıkların sağlık altyapısındaki eşitsiz dağılımı işaret ettiğini belirterek, “Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için sağlık sistemlerinin değerlendirilmesi kritiktir. Bu çalışma, sağlık altyapı kaynaklarının erişilebilirliğini değerlendirmeye odaklanmaktadır. Çalışmada Türkiye'nin sağlık sistemine ilişkin sağlık altyapı göstergeleri 2012'den 2021'e kadar olan dönemde il bazında değerlendirilmiştir. Değerlendirme veri setinin tanımlayıcı istatistikleri ve il bazlı hesaplanan sağlık endeksi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bulgular, 2012-2021 döneminde nüfusun artmasıyla birlikte sağlık hizmetlerine erişimdeki değişen eğilimleri ve boşlukları göstermektedir. Bazı değişkenlerde (örneğin, hastane başına nüfus ve yatak başına nüfus) düşük varyanslar gözlemlenirken, diğerleri (örneğin, yoğun bakım yatağı başına nüfus) büyük farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar, sağlık altyapısında eşitsiz gelişimi ve yatırımı işaret eder. Politika yapıcılar için, bu eşitsizliklerin giderilmesine ve kaynakların adil bir şekilde dağıtılmasına yönelik politika geliştirme ihtiyacını vurgular. Özellikle, Isparta ve Bolu gibi bazı iller sürekli yüksek indeks skorlarıyla dikkat çekerken, Şanlıurfa, Mardin, Ağrı ve Şırnak gibi diğer illerdeki daha düşük indeks puanları sağlık hizmetlerine erişimde eşitsizliklerin yaşandığını göstermektedir” dedi.
“EŞİT OLMADIĞINI GÖSTEREN FARKLILIKLAR SERGİLEMEKTEDİR”
Şimşek, yıllar içerisindeki değişime de dikkat çekerek, “2012'den 2021'e kadar sağlık endeksi değerleri, kaynakların dağılımı ve mevcudiyetinin eşit olmadığını gösteren farklılıklar sergilemektedir. Isparta ve Bolu gibi artan endeks puanlarına sahip iller, her zaman yeterli sağlık tesisleri, yataklar ve nitelikli personel payına sahip olmayı başarmıştır. Analiz dönemi boyunca sürekli yüksek puanlar gösteren bu iller, sağlık erişimi açısından oldukça olumlu bir tablo çizmektedir. Örneğin, daha düşük sağlık endekslerine sahip olan Şanlıurfa, Mardin, Ağrı ve Şırnak gibi iller, yetersiz sağlık hizmetleri ile karakterize edilen daha zorlu bir ortamla karşı karşıyadır. Ayrıca, Erzurum ve Kırıkkale gibi bazı iller, başlangıçta orta seviyede sağlık endeksine sahip olmalarına rağmen, yıllar içinde puanlarında dalgalanmalar göstermektedir” ifadelerini kullandı.
“ACİL MÜDAHALELER GEREKLİDİR”
Sağlık altyapısının artan nüfusa hizmet edemediği belirten Şimşek, “Türkiye genelinde, nüfus artışıyla birlikte sağlık hizmetlerine olan talep artmışken, sağlık altyapısı bu büyümeye ayak uyduramamıştır. Yoğun bakım yatakları ve ambulans hizmetleri gibi kritik hizmetlerdeki önemli eşitsizlikler, bölgesel farkları gidermek için kaynakların yeniden tahsis edilmesini gerektirmektedir. Eşit sağlık hizmeti erişimini sağlamak için acil müdahaleler gereklidir” diye konuştu.
