Dikkat eksikliği, günümüzde birçok insanın günlük yaşamını etkileyen önemli sorunlardan biri haline gelmiştir. Gerek iş gerekse sosyal hayatta sorunlara yol açan dikkat eksikliği, tedavi edilmediğinde uzun vadede depresyon ve motivasyon eksikliğine neden olabilir. Uzmanlar, dikkat eksikliğinin yalnızca çocuklarda değil, yetişkinlerde de yaygın bir şekilde görülebileceğini ve hayat kalitesini olumsuz etkilediğini belirtmektedir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Hangi Riskler Var?
Uzmanlara göre, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocukluk döneminde başlasa da, yetişkinlikte de etkisini sürdürebilen bir nörogelişimsel bozukluktur. DEHB'ye sahip bireyler, dikkatlerini tek bir konuya odaklama, dikkati sürdürme veya dikkatlerini başka bir yöne çektikten sonra kaldıkları yerden devam etme konusunda zorluk yaşarlar. Aile geçmişinde dikkat eksikliği, manik depresif bozukluk gibi durumların bulunması DEHB riskini artırabilir.
Dikkat eksikliği kadınlarda daha fazla gözlemlenirken, erkeklerde hiperaktivite belirtilerinin daha baskın olması nedeniyle durum daha belirgin hale gelir. Genetik yatkınlık bu bozuklukta önemli bir rol oynar; yapılan araştırmalara göre, DEHB'nin genetik geçiş oranı %80’e kadar çıkabilmektedir.
Dikkat Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Uzmanlar, dikkat eksikliğinin günlük yaşamda kendini çeşitli belirtilerle gösterebileceğini vurgulamaktadır. Dikkat eksikliği yaşayan bireylerin sıklıkla karşılaştıkları belirtiler şu şekildedir:
Randevulara Geç Kalma: Dikkat eksikliği olan kişiler randevularına sık sık geç kalır. Bu kişiler iş görüşmesi, toplantı veya sosyal etkinliklerde zamanında hazır bulunmakta zorlanır ve güvenilirliklerini kaybedebilirler.
Dağınıklık ve Görevleri Tamamlayamama: Her günün sonunda yapılacaklar listesine baktığında birçok işin yarım kaldığını fark eden birey, sürekli eksik ve yarım kalan görevlerden şikayetçi olur.
Masa Başı İşlere Uyum Sağlayamama: Uzun süreli dikkat gerektiren işlerde çalışmak, DEHB'ye sahip kişiler için zorlayıcıdır. Uzmanlar, bu bireylerin masa başı işlerden uzak durduklarını ve daha hareketli, enerji gerektiren işlerde başarılı olduklarını belirtmektedir.
Uzun Vadeli Plan Yapamama: Dikkat eksikliği olan kişiler uzun vadeli planlar yapmaktan kaçınır ve günlük sorunlara geçici çözümler bulmaya çalışırlar. Bu çözümler bile çoğu zaman unutulup uygulanmaz.
Unutkanlık: Unutkanlık, dikkat eksikliğinin yaygın bir belirtisidir. Ödeme tarihlerini, planları ve verilen sözleri hatırlamakta zorlanabilirler. Uzmanlar, bu durumun bireyin günlük hayatında pek çok aksaklığa yol açtığını belirtmektedir.
Ani Parlamalar ve Pişmanlık: Dikkat eksikliği yaşayan bireyler, çoğunlukla ani öfke patlamaları yaşarlar ve hemen ardından bu davranışlarından pişman olurlar. Bu durum, sosyal ilişkilerinde çatışmalara neden olabilir.
Gözü Kara Davranışlar: Stratejik düşünmekte zorlandıkları için olaylara ani müdahalelerde bulunurlar ve bu durum çoğunlukla istenmeyen sonuçlara yol açar.
Depresif Ruh Hali: Dikkat eksikliği olan bireyler, sürekli hata yapmaları ve çevreden gelen eleştiriler nedeniyle kendilerini sık sık depresif hissedebilirler.
Takım Çalışmasına Uyum Sağlayamama: İş yerinde takım çalışmasına katılmakta zorlanırlar ve dağınık davranışları nedeniyle ekip arkadaşları tarafından güvenilmez olarak algılanabilirler.
Bağımlılık Geliştirme Eğilimi: DEHB'ye sahip bireyler, stresten kaçınmak amacıyla alkol ve madde kullanımına daha yatkın olabilirler.
Tedavi ve Destek Yöntemleri
Uzmanlara göre dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bireysel danışmanlık, ilaç tedavisi ve düzenli terapilerle başarılı bir şekilde yönetilebilir. Dikkat süresini artırmaya yönelik ilaç tedavileri, DEHB tedavisinin temel taşlarından biridir. Sanılanın aksine, dikkat eksikliği ilaçları bağımlılık yapmamaktadır ve bireylerin günlük yaşamda daha odaklı olmalarına yardımcı olmaktadır.
Tedavi ve düzenli takip sonucunda bireylerin akademik başarılarında, sosyal ilişkilerinde ve genel yaşam kalitesinde olumlu değişiklikler meydana gelmektedir. Tedaviye başlayan kişilerde, dikkat eksikliğinin yarattığı acelecilik ve dağınıklığın yerini daha huzurlu bir yapı almakta, bireyler sosyal yaşamlarında daha sağlıklı ilişkilere sahip olmaktadır.
Depresyon Mu, Dikkat Eksikliği Mi?
Uzmanlar, dikkat eksikliğinin bazen depresyonla karıştırılabileceğini vurguluyor. DEHB tanısı konulmamış bireyler, özellikle iş hayatında ya da özel ilişkilerinde başarısızlık yaşadıklarında depresyon belirtileri gösterebilirler. Dikkat eksikliği tedavi edilmediğinde, bireylerde tekrarlayan depresyon atakları görülebilir. Bu durumda bireyler antidepresan tedavisi alabilir ancak bu tedavi geçici bir rahatlama sağlar ve dikkat eksikliği sorunu çözülmediği için depresyon nüksedebilir.
Uzmanlara göre, dikkat eksikliği belirtileri gözlemlenen bireylerin bu durumu önemsemeleri ve gerekli durumlarda uzman desteği alarak hayat kalitelerini artırmaları mümkündür.
