Yeni Yunan Kralı Konstantin, Atina’ya dönmeden önce İsviçre’de iken verdiği bir demeçte şöyle diyordu:
“ Ülkeye dönünce İtilâf devletlerine olan bağlılığımı, memleketimin çıkarları doğrultusunda ve şimdilerde onların çıkarlarıyla özdeşleşen Sevr Antlaşmasına da uygun hareket edeceğimi bildireceğim. Küçük Asya’daki harekâtımıza devam edeceğiz ve bize verilen hiç ama hiç bir şeyden vazgeçmeyeceğiz.’’
Kral 19 Aralık’ta Yunanistan’a dönmesinden sonra verdiği demeçlerde, müttefiklerle işbirliğinin zorunlu olduğunu tekrarladı. Yeni yönetim; saygınlık kazanmak, geleneksel Yunan politikasını izlediğini göstermek ve böylece itilâf devletlerinin desteğinin devamını sağlamak maksadıyla işgal ordusunu harekete geçirdi.
Amaç, bu sırada ayaklanma halinde olan Ethem olayından yararlanmak ve henüz oluşma safhasında olan Mustafa Kemal ordusunu dağıtmaktır.
Bu maksatla Yunan ordusu 6 Ocak’la Bursa cephesinden Eskişehir, Uşak cephesinden de Afyon istikametinde harekete geçti. Bu sırada batı ve güney cephesi komutanları Ethem isyanının bastırılması ile meşguldüler. İsmet Bey, Yunan ileri harekâtını öğrendiği sırada, kıtalarıyla Gediz’de bulunuyordu.
İki komutan Ethem’in takibini bırakıp bölgelerini savunmayı kararlaştırdılar. Düşmanın ağırlıklı kuvvetleri kuzeydeydi. Türkler Eskişehir istikametini kapatmak için İnönü mevzilerini hazırlamışlardı. Savaşın İnönü bölgesinde yapılması bir tesadüf değildi. İnönü savaşlarının zamanını Yunanlılar, fakat savaş alanını Türkler seçmişlerdi. Mevzileri bir tümen kadar bir birlik tutmaktaydı. Ancak Bursa’dan hareket eden Yunan kuvvetleri İnönü’ne üç günlük bir uzaklıktaydı. Hâlbuki Batı cephesi kuvvetlerinin büyük kısmı oraya dört günlük bir mesafede olup karşılarında Ethem kuvvetleri vardı.
Albay İsmet Bey, Yarbay İzzettin Bey’i 61. Tümenle Ethem kuvvetleri karşısında Kütahya’yı savunmaya bırakarak geri kalan beş alayı ile İnönü mevzilerine ulaşma çabasına girişti. Bu askerler dört günden beri yürüyüş halinde uykusuz ve yorgundular. Mevsim kıştı, Askerlerin çoğunun paltosu yoktu. İsmet Bey cepheye ancak şiddetli çatışmalar sırasında yetişebildi. Hâlbuki Yunan ordusu 9 Ocak’tan beri İnönü savunma hattını zorlamaktaydı.
10 Ocak öğle sıralarında Batı cephesi karargâhı tehdit altına girince, temkinli bir komutan olan İsmet Bey, 15 km. kadar geride bulunan ikinci savunma hattına çekilmeyi uygun gördü. Türk savunma hattını kıramayacağını anlayan ve beklemediği bir direnme ile karşılaşan Yunan komutanı General Papulas geri çekilme emrini verdi.
Henüz kuruluş halinde olup bir taraftan da asilerle mücadele eden yeni Türkiye Devleti’nin küçük, fakat inançlı genç ordusu nazik dakikalar geçirmiş ama çözülmemiş, düşmanı çekilmek zorunda bırakmıştı.
Sonuçları
Olağanüstü şartlarda kazanılan bu zafer ile “çok şey” kurtarıldı. Düzenli ordunun bu ilk zaferi içerde halkın moralini yükselttiği gibi, millî hareketin önderi Mustafa Kemal’in saygınlığını arttırdı, orduya güveni pekiştirdi. Meclis’in otoritesini güçlendirdi.
Mustafa Kemal, Padişaha dayanarak millî direnmeye karşı çıkan, Ankara kapılarına kadar gelen iç isyanlarla ve en son olarak da Ethem ayaklanmasıyla mücadele etmek zorunda kalmıştı. Bütün bunların başarı ile atlatılması, kendi başına buyruk hareket eden ve neticede Yunanlılarla işbirliği eder hale gelen Ethem kuvvetlerinin dağıtılması, ciddi bir Yunan saldırısının başarısızlığa uğratılması, düzenli ordu ve hükümet teşkili için gerekli ortamı oluşturdu.
Nitekim TBMM’nin açılmasından beri dokuz ay geçmesine rağmen, henüz anayasa Meclis’ten geçmemişti. 1. İnönü zaferinden sonra, Mustafa Kemal’in hazırladığı taslak ele alınarak 20 Ocak 1921’de kabul edildi. Teşkilâtı Esasiye Kanunu başlığını taşıyan yasa 23 madde ve bir geçici maddeden oluşmaktaydı.
Buna göre: Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Yürütme gücü ve yasama yetkisi milletin yegâne ve hakiki temsilcisi olan TBMM’nde toplanmıştır. Türkiye Devleti TBMM’nce yönetilir ve hükümet TBMM Hükümeti adını taşır. TBMM Başkanı, Bakanlar Kurulu kararı onaylamaya ve Meclis adına imzaya yetkilidir. Meclis yönetimi seçmiş olduğu bakanlar aracılığıyla yürütür. Seçimler iki yılda bir yapılacaktır.
1.İnönü Zaferi sonunda Albay İsmet Bey,1 Mart 1921'de generalliğe yükseltildi.
Birinci İnönü zaferi iç politikada olduğu gibi, dış politikada da önemli sonuçlara yol açtı.
Bunların en önemlisi, o zamana kadar TBMM Hükümeti ile anlaşma yapmak için tereddütlü bir hava içinde bulunan Sovyetlerle 16 Mart 1921’de Moskova Anlaşmasının yapılmasıdır. Önceki kısımlarda açıklandığı gibi, bu anlaşma ile Doğu sınırı güvence altına alınmış, Sovyetlerle karadan ulaşım yolları açılmıştır.
Birinci İnönü’nün ikinci bir siyasî sonucu İtilâf Devletlerinin o zamana kadar “çete başı” gibi gördükleri Mustafa Kemal’in temsil ettiği TBMM Hükümetini, Londra Konferansına davet etmeleridir.
04 OCAK
1967- 490 kilometre uzunluğundaki Batman-İskenderun petrol boru hattı hizmete açıldı.
1975- Çanakkale'de antik Truva kentinin bulunduğu yere 12,5 metre yüksekliğinde ''Truva Atı'' yapıldı.
1979- Anadolu Ekspresi ile Boğaziçi Ekspresi, Sincan yakınlarında çarpıştı. Kazada 19 kişi öldü, çok sayıda kişi
yaralandı.
1991- 36 gündür grevde olan binlerce maden işçisi, Zonguldak'tan Ankara'ya yürüyüş başlattı. 5 gün süren yürüyüş, görüşmelerin yeniden başlaması üzerine, 9 Ocak'ta Bolu'nun Mengen ilçesi yakınlarında sona erdirildi.
1996- Ümraniye E Tipi Cezaevinde çıkan olaylarda 3 kişi öldü, 67 kişi yaralandı.
05 OCAK
1895- Fransa'nın askeri sırlarını Almanya'ya vermekten mahkûm edilen Yahudi kökenli Fransız subay Alfred Dreyfus'un rütbeleri söküldü. Dreyfus Olayı olarak bilinen adli skandal başladı.
1922- Türk Ordusu, Fransızların terk ettiği Adana ve Ceyhan'a girdi. Halk bayram sevinci ile sokaklara döküldü.
1929- Anadolu-Bağdat ve Mersin-Tarsus demiryolları ile Haydarpaşa Garı devletleştirildi.
1987- 1986 Mayıs ve Haziran çay sürgünlerinde radyasyon bulundu; 56 bin ton çay imha edildi.
2004- TL'den 6 sıfır atacak yasa tasarısı TBMM'ye sunuldu.
2017- Bomba yüklü araçla İzmir adliyesine girmek isteyen teröristler, polisle girdikleri çatışmada bombalı aracı patlattı. Saldırıda 1 polis ile bir adliye çalışanı şehit olurken, 2 terörist de öldürüldü.
06 OCAK
1921- Yunan birliklerinin, Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzuyla I. İnönü Savaşı başladı.
1927- Milli İstihbarat Teşkilatı kuruldu.
1960- Mersin Rafinerisinin temeli atıldı.
1963- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Siirt'te zengin bir petrol damarı buldu.
1969- ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Komer'in makam aracı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi bahçesinde yakıldı.
1997- Tarikat kisvesi altında bazı kadınlarla evlilik dışı ilişki kurduğu iddia edilen Ali Kalkancı, Fadime Şahin adlı
kadının ihbarı üzerine gözaltına alındı.
1998- Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'na Ahmet Necdet Sezer seçildi.
2005- Afyon ilinin adı Afyonkarahisar olarak değiştirildi.
2012- Cumhuriyet tarihinde ilk kez, eski bir Genelkurmay Başkanı tutuklandı. Eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ, "Terör örgütü yöneticisi olmak ve darbeye teşebbüs" suçlarını işlediği iddiasıyla sevk edildiği mahkemede tutuklandı.
2021- ABD’de seçim sonuçlarının tescil edileceği gün Washington'da Başkan Donald Trump destekçileri Kongre binasını bastı. Çıkan olaylarda 5 kişi hayatını kaybetti.
07 OCAK
1922- Osmaniye düşman işgalinden kurtuldu.
1946- Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Demokrat Parti'nin kuruluş başvurusunu yaptılar.
1946- İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar ''Eniac'', ABD'de kullanıma girdi. ''Eniac'', elektronik-dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri olarak 1955'e kadar kullanıldı.
1950- Karabük Demir ve Çelik İşletmesi'nde ''Zeynep'' adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.
2020- Çin'in Wuhan şehrinde tespit edilen Corona virüsü ölümlere yol açtı. Virüs hızla yayılmaya devam ediyor.
08 OCAK
1916- Müttefik kuvvetleri, Osmanlı ordusunun Çanakkale direnişini kıramadı. İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı
Amiral Winston Churchill görevinden istifa etti.
1933- I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.
1945- Büyük İskenderun Limanı hizmete açıldı.
1960 - Hirfanlı Barajı hizmete girdi.
1997- Vehbi Koç'un çalınan naaşı, Zincirlikuyu Mezarlığında boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç'un naaşı, 10 Ocakta ikinci kez toprağa verildi.
2003- İstanbul-Diyarbakır seferini yapan THY'nin RC–100 tipi uçağı, Diyarbakır'a inişi sırasında düştü: 74 kişi
öldü, 3 kişi yaralı kurtuldu.
2004- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin gizliliğini kaldıran yasanın ardından hazırlanan yeni yönetmelik de yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği, yönetmelikte, başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı.
2018- MHP lideri Devlet Bahçeli; MHP'nin, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday göstermeyeceğini söyledi. Recep Tayyip Erdoğan’ı destekleyeceklerini açıkladı.
2021- Türksat 5A haberleşme uydusu uzaya fırlatıldı.
09 OCAK
1926- Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyeti'ne (THK) ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.
1936- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Atatürk'ün de katıldığı törenle öğrenime başladı.
1991- Toplu taşım araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklâmının yapılması yasaklandı.
1996- Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center'da vurularak öldürüldü. Olayı terör örgütü DHKP-C üstlendi.
2003- Aile mahkemeleri kuruldu.
2007- Irak'a giden Türk işçileri taşıyan Moldova tescilli uçak, Bağdat'ta piste 200 metre kala yere çakıldı. Kazada aralarında Türk işçiler ve uçak mürettebatının da bulunduğu 34 kişi öldü, 1 kişi yaralı olarak kurtuldu.
10 OCAK
1920- Ankara'da Hâkimiyet-i Milliye gazetesi kuruldu.
1920- Milletler Cemiyeti kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı.
1921- I. İnönü Zaferi.
1944- Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen yolcu uçağının uçuş denemesi Yeşilköy'de yapıldı.
1945- Teşrinievvel, teşrinisani, kânunuevvel ve kânunusani aylarının adları, ekim, kasım, aralık ve ocak olarak değiştirildi.
1984- Kürtaj yasallaştı.
2001- Türksat 2A haberleşme uydusu uzaya fırlatıldı.
2006- İran'ın nükleer programı uluslararası krize yol açtı. Tahran atom bombası sahibi olmak istediği iddialarını reddederken, nükleer programının sivil olduğunu ve programını geliştirmeye devam edeceğini açıkladı.
