T.B.M.M.'nin varlığı ile egemenliğin kayıtsız-şartsız ulusa ait olduğu, insan haklarına dayanan bir devlet sistemi kurulmuştu. Fakat gerek halkın, gerekse Meclis içinde bulunanların büyük kısmı Padişah'a dinsel ve geleneksel bağlarla bağlıydılar. Padişah'ın işgal ettiği Saltanat-Hilafet makamı, yüzyıllardır kökleşmiş bir teokratik sistemdi. Kurtuluş Savaşı; ulusal bağımsızlık yanında ulus egemenliğini de açık bir biçimde ortaya koyduğu için Padişah, daha başından beri milliyetçilerin amansız düşmanı kesilmişti. Kurtuluş Savaşı'nın Başkomutanı, Türk Ulusu'nun kurtarıcısı M. Kemal, Türkiye'nin siyasal yapısını değiştirmenin ilk adımını Saltanat'ın kaldırılmasını sağlamakla attı.

Mustafa Kemal'in kamuoyu yoklaması yapmak üzere 14 Ocak 1923'de Batı Anadolu'da bir geziye çıkmasını fırsat bilen muhalif grup, O'nun Ankara'dan ayrıldığının ertesi günü "Hilafet-i İslamiye ve Büyük Millet Meclisi" başlıklı bir broşür yayınladılar. Broşürün önceden hazırlanmış olduğu ve M. Kemal'in Ankara'dan ayrılmasını fırsat bilerek dağıtıldığı anlaşılıyordu. Broşür, "Halife Meclisin, Meclis Halife'nindir." sözleriyle bitiriliyordu.

İzmit'e gelen Mustafa Kemal, yaptığı açıklamada "Türkiye Büyük Millet Meclisi Halife'nin değildir ve olamaz, Türkiye Büyük Millet Meclisi yalnız ve yalnız Ulusundur." dedi. T.B.M.M. nin büyük programının tam bağımsızlık, kayıtsız şartsız ulusal egemenlik esaslarına dayandığını, teokratik devlet biçiminin ve buna bağlı bütün toplumsal düzenin ve çıkarların yıkılacağını belirtti. M. Kemal Paşa, 8 Nisan 1923'de dokuz ilkede görüşlerini toplatarak, programını belirlerken, siyasi biçimlenmeyi de hazırladı.

Savaş zamanındaki T.B.M.M.'nin görevi son bulmuştu. Bu sebeple Meclis kendini dağıtıp, seçime gitme kararı aldı. İkinci Meclis, toplandıktan sonra Lozan'ı onayladı.

1-Kemal, 28 Ekim gecesi Çankaya'da arkadaşlarına "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" diyerek kararını açıkladı.

* Türkiye Devleti'nin Hükümet şekli cumhuriyet’tir.

* Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur.

Ertesi gün (29 Ekim 1923) tasarı T.B.M.M’ de okundu ve oya sunuldu. Tasarı aynen kabul edilerek saat 20.30'da "YAŞASIN CUMHURİYET" sesleri arasında Cumhuriyet ilan olundu ve yeni Türk Devleti'nin adı kondu. "TÜRKİYE CUMHURİYETİ". Hemen arkasından da Türk Ulusu'nun kurtarıcısı Gazi Mustafa Kemal oy birliği ile Cumhurbaşkanı seçildi. Kürsüye gelen Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, kendisini Cumhurbaşkanı seçen Meclis'e teşekkür ettikten sonra "Son yıllarda Ulusumuzun fiili olarak gösterdiği kabiliyet ve istidat, kendi hakkında kötü düşüncede bulunanların ne kadar tetkikten uzak görünüşe önem veren insanlar olduğunu pek güzel ispat etti. Ulusumuz kendisinde bulunan nitelikleri ve değeri, Hükümetin yeni adıyla uygarlık dünyasına çok daha kolay gösterebilecektir. Türkiye Cumhuriyeti, dünyada işgal ettiği yere layık olduğunu eserleriyle ispat edecektir... Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı ve muzaffer olacaktır." sözleriyle konuşmasını tamamladı. M. Kemal Cumhurbaşkanı seçildiğinde henüz 42 yaşındaydı.

19 Mayıs 1919'da Samsun'da başlayan yeni ve bağımsız bir Türk Devleti kurmak savaşı, dış ve iç düşmanlara karşı başarıyla sonuçlanarak Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.

Cumhuriyet’e nasıl gelindi?

Bir zamanların muhteşem Osmanlı İmparatorluğu, gerek iç gerekse dış etkenlerin sonucunda 18. y.y.'dan itibaren hızlı bir çöküntüye girdi. Kapitülasyonlar sebebiyle Avrupa devletlerinin açık pazarı durumuna geldi. 19. y.y.'da çöküntü büyük hızla sürerken, 1838 ticaret anlaşması ile imparatorluk ekonomik bakımdan batının eline geçerken, 1854'den sonra başlayan dış borçlanma ile 1881'de mali iflasa ve batının mali denetimine girdi.

  1. y.y.'a girilirken Abdülhamit'e karşı başlayan hareket gittikçe kuvvetlendi ve 1908'de II. Meşrutiyeti getirdi. Yüz yıldan beri süren Doğu Sorununun çözümü, Avrupa'nın Hasta Adamının mirasının paylaşılması ile Türk Ulusu'nun dünya siyasi tarihindeki varlığı ortadan kaldırılmak isteniyordu. Savaş içinde gizli anlaşmalarla, İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya Osmanlı İmparatorluğu'nun paylaşılmasını kararlaştırmışlardı. Türk Ulusu'nun hakkında karar verecek en büyük kuvvet İngiltere idi. İngiltere Batı Anadolu'yu Yunanistan'a veriyor, Doğuda bir Ermenistan ve Kürdistan kurmak istiyor, Türk yurdunun geri kalan yerlerini de Fransa ve İtalya ile paylaşıyordu. Ülkenin yağmalanmasına boyun eğen Padişah ve Hükümet, kurtuluşu İngiliz himayesinde görüyorlardı. Halk ve aydınlar çaresizlik içinde, çoğunluk kadere boyun eğmiş görünüyordu. Kurtuluş çareleri arayanlar Padişah-Halifesiz bir çare düşünemiyordu. Kurtuluşu Amerikan mandasında görenler veya yörelerinin kurtuluşunu sağlamak için çalışanlar vardı.

Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda perişan ve çaresiz durumda iken; Mustafa Kemal, top yekûn kurtuluş ve tam bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak düşüncesiyle Samsun'a geldi. O'nun yola çıktığı sırada ise Yunanlılar İzmir'i işgal ediyorlardı. Düşmanla işbirliği yapan Padişah ve İstanbul Hükümeti'nin bu tutumları karşısında M. Kemal, ulusal bağımsızlık ve ulusal egemenlik savaşının esaslarını Amasya'da; kurtarıcı olarak görülen padişah, hilafet, manda ve himaye düşüncesinin yerini millet ve milliyetçilik düşüncesinin alması şeklinde belirledi. Erzurum ve Sivas Kongreleri'nde de bu esaslar içinde yeni bir Türk Devleti'nin kuruluşunun ulusal bilinçlenme, idari, siyasi örgütlenmesini de gerçekleştirdi. Fakat bütün bunların gerçekleşmesi çok büyük güçlükler ve olanaksızlıklar içinde yapılıyordu. Yer yer T.B.M.M.'nin otoritesine karşı ayaklanmalar çıktı. Batıda Yunan Taarruzu ve iç ayaklanmalara karşı Kuva-yı Milliye ile çözüm bulan T.B.M.M., daha sonra düzenli ordu kurarak I. ve II. İnönü Savaşları ile ilk askeri başarılarını sağladı. Sakarya Meydan Savaşı'nda Yunan Ordusu'nu yendi. Fransa ile de anlaşan Türkiye İtilaf bloğunu da parçaladı. 26 Ağustos l922'de başlayan ve 9 Eylül'de İzmir'de Yunan Ordusu'nun denize dökülmesi ile son bulan Büyük Taarruz, Türkiye gerçeğini ve Türk Ulusu'nun yenilmez azmini bütün dünyaya kanıtladı. Askeri başarısını Mudanya Ateşkesi ve Lozan Antlaşması ile de onaylattı. Emperyalizme karşı yapılan bağımsızlık savaşını kazanan, "Türk Mucizesi"ni yaratan Türkiye'nin bu başarısı, bütün Mazlum Uluslara örnek oldu.

26 EKİM

1919- Bayburt'un Hart kasabasında, Şeyh Eşref ayaklanması başladı.

1922- İsmet İnönü, Lozan Konferansı öncesinde Dışişleri Bakanlığı görevine getirildi.

1930- Yunanistan başbakanı Elefterios Venizelos resmi bir ziyaret için Türkiye'ye geldi.

1961- Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi.

1984- Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir bakan azledildi. Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan, istifa etmeyince, Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından görevden alındı.

27 EKİM

1920- Yunanlılar, Yenişehir ve İnegöl'ü işgal etti.

1922- Müttefikler Ankara ve İstanbul hükümetlerine Lozan'da konferans toplanması çağrısı yaptı.

1982- Çin, nüfusunun 1 milyarı aştığını açıkladı.

1992- Türk Silahlı Kuvvetleri'nin teröristlere karşı Hantur Dağı'nda başlattığı harekâtta 100 terörist öldürüldü.

1999- Parlamento oturumu sırasında otomatik silahlı kişilerce yapılan saldırıda Ermenistan Başbakanı Vazgen Sarkisyan ve 8 üst düzey yetkili öldü.

28 EKİM

1923- Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde verdiği akşam yemeğinde, hazır bulunanlara sözü: "Yarın Cumhuriyet'i ilân edeceğiz!"

1927- Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk kez nüfus sayımı yapıldı. Resmi sonuçlara göre nüfusun 13.648.270 kişi olduğu kaydedildi.

1938- Ankara Radyosu hizmete girdi.

1993- Hakkâri, Üzümlü Jandarma Sınır Bölüğü'ne saldıran teröristlerden 57'si öldürüldü. Çatışmada 10 er şehit oldu.

1998- Esenboğa Havalimanı, tarihinde ilk kez aynı gün 13 cumhurbaşkanı ağırladı. Yabancı ülke cumhurbaşkanları, Cumhuriyetin 75. Yılı törenleri için başkente geldiler.

2017- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, 23 yıldır sürdürdüğü görevinden, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın emrine uyarak görevi bırakıyorum" diyerek istifa etti.

29 EKİM

1914- Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı'na girdi.

1923- Cumhuriyet'in ilanı (Saat 20.30).  Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi.

1930- Ankara'daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan Başbakanı Venizelos da katıldı.

1933- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, coşkuyla kutlanan Cumhuriyetin 10. Yılı'nda, ünlü 10. yıl nutkunu okudu.

1987- Cumhuriyetin 64. yılında yerli yapım F–16 uçağı uçtu.

1992- Türkiye ile Irak'ın kuzeyi arasında stratejik öneme sahip Sinhat Boğazı, TSK'nin eline geçti.

Çatışmalarda 90 terörist öldürüldü.

1998- Cumhuriyetin 75. yıldönümü, bütün yurtta, dış temsilciliklerde ve KKTC'de coşkuyla kutlandı.

1998- Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkiye, Hazar ve Orta Asya petrollerinin batı pazarlarına Bakü-Tiflis-Ceyhan ana petrol boru hattıyla ulaştırılmasına ilişkin Ankara Deklarasyonu'nu imzaladılar.

2013- Asya ile Avrupa arasında denizin altından demiryolu ulaşımını sağlayacak Marmaray, törenle açıldı.

2018- Yüzde 78’i tamamlanan İstanbul Havalimanının 1.fazının açılış töreni gerçekleştirildi. 42 ayda tamamlanması planlanan havalimanı tamamlandığında dünyanın en büyük havalimanı olacak.

30 EKİM

1905- Aspirin ilk kez satışa sunuldu.

1918- Osmanlı Devleti ile İtilâf Devletleri arasında, Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı.

1918- Çekoslovakya'da cumhuriyet ilan edildi.

1919- Urfa, Fransızlar tarafından işgal edildi.

1920- Mondros Antlaşmasından sonra İngilizler tarafından Ermenilere devredilen Kars, Türk Ordusu'nun askeri harekâtıyla Ermenilerden geri alındı.

1937- Ankara Gar binası törenle açıldı.

1973- Boğaziçi Köprüsü, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından açıldı.

1984- Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Mürted'de uçak fabrikasının (TAI) temelini attı.

2020- Ege Denizi'nde merkez üssü İzmir´in Seferihisar ilçesi açıkları olan 6,9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 117 kişi öldü, 1034 kişi yaralandı.

31 EKİM

1919- Sütçü İmam, Kahramanmaraş'ta Fransız işgalcilere ilk kurşunu attı.

1951- Yaya geçidi çizgileri, ilk kez Birleşik Krallık'ın Berkshire kentinde kullanılmaya başlandı.

1952- ABD, ilk hidrojen bombası denemesini Marshall adalarında yaptı.

1967- Kıbrıs Türklerinin, Rum çetelerinin saldırılarına maruz kaldığı günlerde, Rauf Denktaş gizlice adaya girdi.

1984- Hindistan Başbakanı İndra Gandi, Sih muhafız tarafından öldürüldü.

1989- Turgut Özal, Türkiye'nin Sekizinci Cumhurbaşkanı seçildi.

1992- Vatikan, dünyanın güneşin çevresinde döndüğünü söyleyen Galileo'nun haklılığını teslim etti.

01 KASIM

1922- Saltanat kaldırıldı.

1927- Gazi Mustafa Kemal, ikinci defa Cumhurbaşkanlığına seçildi.

1928- Yeni Türk harfleri kabul edildi.

1929- Ankara'da Anadolu Halk Bilgisi Derneği kuruldu.

1936- Ankara Devlet Konservatuarı öğretime başladı.

1954- Cezayir, Fransa’dan bağımsızlığını kazandı.

1962- Sovyetler Birliği, Mars'a ilk roketi fırlattı.

2008- Doğal gaza tarihi zam. Konutlarda kullanılan doğal gaz fiyatına %22.50 zam yapıldı.

2015- Türkiye'de Erken Genel Seçim yapıldı.