Gelen baharın ılık güneşi altında Gediz’de yine pazar kurulmuş ve insanlar yorucu bir günün ardından yatmaya hazırlanıyordu. Saatlerin 23.05’i gösterdiği an, aniden yerin derinliklerinden gelen Richter ölçeğine göre 7,2 şiddetindeki deprem, ilçenin üstene korkunç bir kâbus gibi çökerken Gediz’i de bir anda yurt ve dünya gündeminin başına oturtuverdi.

Zifiri bir karanlık ve karanlıktan kopup gelen çığlıklar, yardım dileyen acı dolu iniltiler, yangınlar, cayır cayır yanan insanlar, korku, dehşet, çaresizlik ve aniden başlayan yağmur...

Gediz Depremi, ilçe tarihine işte böylesine acılar yaşanan bir felaket olarak geçti. Ateş her zaman düştüğü yeri yakardı. O gün de öyle oldu. Ancak ateş bu kez 26 bin konutun üstüne birden düşmüştü. Her şey altı saniyede olup bitmiş, deprem 1086 can almış, 1258 kişi de yaralanmıştı. Deprem 13.250 km2’lik alanda yıkıma neden oldu ve Türkiye’nin %45’inde hissedildi.

1970 depreminin derinliği 5–10 km olup, episantında açığa çıkan enerji 2x10 üstü 22 ERG’dir.

Yaklaşık olarak 3500 ev tamamen yıkıldı, 7000 ağır, 10600’den fazla bina da fazla ölçüde hasara uğradı. 33000 aile, yaklaşık olarak 80000 kişi barınaksız kaldı.

29 Mart gününün ilk ışıkları gecenin örttüğü felaketi olanca çıplaklığı ile ortaya çıkardığında yürekler bir kez daha yandı. Depremin alıp götürdüğü onca canın dışında, felaketin yol açtığı yıkım çok büyüktü. Kasaba baştan aşağı yıkılmış, bir harabeye dönmüştü. 1918 Koca Yangını sonunda kasabanın yerinin değiştirilmesi gündeme gelince Gedizlilerin bırakıp gitmeye kıyamadığı anıt yapılar şimdi birer enkaz yığını haline gelmişti. Uluoymak mahallesi yanıyor, ancak hiçbir şey yapılamıyordu...

Akçaalan ve Kayaköy de 650 ev yanmıştı. Aynı gün Başbakan Süleyman Demirel, Gedizlilerin acısını paylaşmak üzere ilçeye geldi. Devlet, Kızılay ve ordu birlikleri başta olmak üzere tüm kurumları ile Gediz için seferber oldu. Daha günün ilk saatlerinde çadırlar kurulmaya başlanmış, halka ekmek dağıtılmıştı. Halk ve ordu birlikleri bir taraftan enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışırken, diğer yandan da süren yangınları söndürmeye çalışıyordu.

Yurdun her köşesinden özel ve resmi kuruluşlardan Gediz’e adeta yardım yağıyordu. Gediz’e çıkan tüm yollar yardım taşıyan araçlardan geçilmez olmuş, ulaşım güçlükle sürdürülebiliyordu.1970 Gediz Depremi Türk ve dünya ajanslarında günün haberi olarak geçti. Gediz bir anda ajanslarına haber ulaştırma telaşı içindeki yerli ve yabancı gazete ve yabancı televizyon muhabirlerinin akınına uğradı.

“Gediz Yıkıldı, Türkiye Kan Ağlıyor...

Çadırlar ilçenin açık alanlarına kuruldu. Kızılay devreye soktuğu seyyar mutfaklar aracılığı ile halka ekmek ve sıcak yemek dağıtmaya başladı. Seyyar hastanelerde halk salgın hastalıklara karşı aşılandı, tedavileri yapıldı. Alman teknisyenlerin Geyikçi Deresi üzerine kurduğu su arıtma sistemi yolu ile sağlıklı içme suyu ihtiyacı karşılandı.

7.2 şiddetindeki Gediz Depreminin yarattığı yıkımın boyutu çok büyüktü. Peki, yapılar deprem yönetmeliğine uygun yapılsaydı sonuç aynı mı olurdu? Uzmanların bu soruya yanıtı şöyle olmuştu.”Deprem, binalarda oluşabilecek hafif çatlaklarla atlatılabilirdi.”

Uzmanlar Gediz’deki bina yapım hatalarını da şöylece belirlemiş ve rapor halinde yayınlamışlardı.

1- Evlerin temelleri %90 oranında sığda inşa edilmiş.

2- Temeller dolgu toprağa ve dere alüvyonlarının üzerine yapılmış.

3- Temelde yuvarlak dere taşı, harç olarak çamur kullanılmış.

4- İskeletlerde yuvarlak kesitli kavak kullanılmış, bağlantıları zayıf yapılmış ve zayıf taşıyıcılar üzerine 40 cm kalınlığında toprak döşeme kullanılmış.

5- Depreme en dayanıklı olan ahşap yapılarda da aynı hatalar yapılmış.

Gediz yine 52 yıl önceki gibi yeniden mi yapılmalı, yoksa kasaba başka bir alana mı taşınmalıydı? Tartışmalar sürerken devletin teknik elamanları da çevrede incelemelerini sürdürüyor ve hazırlanan raporlar üst birimlerde değerlendirmeye alınıyordu.

Sonunda hükümetin 5 Ağustos 1970 günlü ve 7–1164 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Gediz’i Karılar Pazarına taşınması kesinlik kazandı. Aynı gün Başbakan Süleyman Demirel Yeni Gediz’in temelini attı.

Gediz ve bölgedeki diğer yerleşimlerin toplam inşaat alanı 500 bin metrekareyi buluyordu. İnşaat alanlarının seçimi için 165 ayrı yerde jeolojik etüt yapılmış,105 yeni yerleşme yeri imar planı tanzim edilmiş 5.375.237.m2 arazi kamulaştırılmış ve 540 hektarlık sahanın harita işlemi sonuçlandırılmıştı.

Deprem sonrasında yıkılan ve tamamen harabeye dönüşen şehrin Uşak yolu üzerinde 7 km ilerisine yeniden bir şehir kurulmuş ve yıkılan şehre "Eski Gediz" adı verilmiştir.

24 MART

1919- İngilizler Urfa'yı işgal etti.

1926- Türkiye'de petrol arama ve işletilmesinin devletçe yönetilmesini öngören kanun TBMM'de kabul edildi.

1936- Afyonkarahisar Zafer Abidesi, Başbakan İsmet İnönü'nün konuşmasıyla açıldı.

1938- Cumhurbaşkanlığı yatı olarak satın alınan Savarona'ya, İngiltere'nin Southampton Limanı'nda törenle Türk Bayrağı çekildi. 1 Haziranda İstanbul'a getirilen Savarona, Dolmabahçe önüne demir attı.

2000- Genelkurmay Başkanlığı, Talat Aydemir'in idamıyla sonuçlanan 1963'deki darbe girişimine katılan 1459 Harp Okulu öğrencisinin haklarını 37 yıl sonra iade etti.

25 MART

1912- Türk Ocağı, İstanbul'da kuruldu.

1960- Güney Afrika'da Johannesburg'da tüm siyah politik örgütler feshedildi.

1962- EOKA'cılar Kıbrıs'ta iki camiye bomba attı.

1975- Suudi Arabistan Kralı Faysal, akli dengesi bozuk yeğeni prens Faysal tarafından Riyad'da öldürüldü.

1999- Sırbistan, NATO'ya savaş ilan edip BM'ye bildirince, NATO üyesi Türkiye de bu ülkeyle resmen savaşa girmiş oldu. Türkiye, uzun yıllar sonra ilk kez bir savaşta resmi taraf oldu.

2010- BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu ve yanındaki 5 kişi, bindikleri helikopterin Kahramanmaraş yakınında düşmesi sonucunda yaşamını yitirdi.

26 MART

1913– Edirne, Bulgarların eline geçti.

1921– Yunanlılar, Adapazarı'nı işgal etti.

1931- Ölçüler Kanunu TBMM’de kabul edildi.

1998- Şişli eski Belediye Başkanı Gülay Aslıtürk hakkında, yolsuzluk iddiaları nedeniyle gıyabi tutuklama kararı çıkarıldı.

2002- İsrail'de ''Uluslararası Geçici Mevcudiyet''e ait araca düzenlenen saldırıda Türk Binbaşı Cengiz Toytunç şehit oldu, Yüzbaşı Hüseyin Özarslan yaralandı.

27 MART

1964- İki Türk bakanın görevine son veren Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios, Rauf Denktaş'ın adaya girişini

yasakladı.

1974- Türk Yükseltme Cemiyetinin adı ''Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Derneği'' olarak değiştirildi.

1976- Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Washington'da Savunma İşbirliği Anlaşması'nı imzaladı. Bu anlaşmaya göre, Türkiye üslere izin çıkaracak, ABD de buna karşılık

Türkiye'ye yardımda bulunacaktı.

1986- Hayali mobilya davasında 10 yıldır yargılanan Yahya Demirel tahliye edildi.

1987- ''Hora'' (Sismik–1) gemisinin, petrol aramak için Ege'nin uluslararası karasularına açılmasının

Yunanistan'ın petrol aramaları için açıkladığı tarihe rastlaması, iki ülkenin silahlı kuvvetlerini alarma geçirdi. Kriz, 28 Mart'ta NATO ve ABD'nin devreye girmesiyle donduruldu.

2000- Vladimir Putin, Rusya Devlet Başkanlığı'na seçildi.

28 MART

1910- İstanbul'daki ilk trafik kazasında bir kişi yaralandı.

1920- Kilis'ten 26 Mart sabahı hareket eden Fransız kuvvetleri, Kilis-Antep yolunu kapatan Teğmen Şahin

komutasındaki milli kuvvetlerle çarpıştı. Şahin Bey şehit düştü. Fransız kuvvetleri Antep'e girdi.

1921- Yunanlılar, Afyon'u işgal etti.

1933- Hitler, Yahudileri ve Yahudilere ait mağazaları boykot için emir verdi.

1966- Doktorların, rahatsızlığı nedeniyle görevine devam edemeyeceği kararı verdiği Cemal Gürsel'in yerine Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçildi.

1970- Gediz'de 7,2 büyüklüğündeki depremde 1086 kişi öldü.

1982- Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararı yürürlüğe girdi.

29 MART

1957- Kıbrıs'ta gerginliğin tırmanması üzerine adada sokağa çıkma yasağı konuldu.

1966- Leonid Brejnev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreterliğine getirildi. Brejnev, ABD'nin

Vietnam politikasını kınadı.

1967- Fransa, ilk nükleer denizaltısını suya indirdi.

1989- DYP Siirt Milletvekili Abdülrezzak Ceylan TBMM'de bir tartışma sırasında vurularak öldürüldü. ANAP Siirt

Milletvekili İdris Arıkan olayın zanlısı olarak tutuklandı.

2004- Romanya, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Litvanya, Estonya ve Letonya NATO'nun yeni üyeleri oldu.

Yedi ülkenin katılımıyla NATO'ya üye ülke sayısı 26'ya yükseldi.

30 MART

1867- ABD, Alaska'yı Rusya'dan satın alarak topraklarına kattı.

1924- Ankara Müftüsü Mehmet Rifat (Börekçi) Efendi, Diyanet İşleri Başkanlığı'na atandı.

1951- ABD'de, Ethel ve Julius Rosenberg çifti, Sovyetler Birliği hesabına çalıştıkları ve ABD'nin nükleer sırlarını bu ülkeye sattıkları iddiasıyla idama mahkûm edildi. İdamlar, 1953 Haziranında infaz edildi.

1965- Eski Milli Birlik Komitesi üyeleri, Alpaslan Türkeş, Muzaffer Özdağ, Dündar Taşer, Rıfat Baykal ve Ahmet Er; Osman Bölükbaşı'nın lideri olduğu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ne (CKMP) katıldılar.

1981- ABD Başkanı Ronald Reagan, Washington'da bir suikast girişimi sonucu vurularak yaralandı.

1998- AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ''AB 34 yıllık

haksızlığa son damgayı vurdu'' dedi.

2005- Kabahatler Yasa Tasarısı TBMM'de kabul edildi.