Zafer inancıyla cepheden cepheye koşan Türk askerleri, kısa bir süre sonra toplanarak harekete geçen Yunanlılarla tekrar karşı karşıya geldiler. Temmuz ayının başlarında, Batı Cephesi'nin çeşitli yerlerinde geçen şiddetli çarpışmalar sırasında Türk Ordusu zorlanmaya başlamıştı. Zira Yunanlılar asker sayısı, silah ve cephane gücü açısından Türklere kıyasla çok üstün konumdaydılar. Bu avantajlarını iyi değerlendirerek bazı bölgeleri ele geçirdiler. Afyon, Eskişehir, Kütahya ve Bilecik düşmanlarca işgal edildi.
Bu olumsuz gelişmeler üzerine Ankara'da bulunan Mustafa Kemal, derhal Karacahisar'daki Batı Cephesi Karargâhı'na geldi. Türk Ordusu'na göre imkânları çok geniş olan Yunanlılara karşı farklı bir strateji geliştirmeyi uygun gördü ve bunu İsmet Paşa'ya bildirdi. Atatürk'e göre, "Orduyu, Eskişehir'in kuzey ve güneyinde topladıktan sonra, düşman ordusuyla araya bir mesafe koymak lazımdır ki, orduyu derleyip toparlamak ve güçlendirmek mümkün olabilsin. Bunun için Sakarya'nın doğusuna kadar çekilmek yerindedir!" Böylece Türk kuvvetleri Sakarya'nın doğusuna kadar çekildiler.
Gerçekten de bu, verilebilecek en doğru karardı. Çünkü sayısı azalan kuvvetlerimizin kendilerinden oldukça avantajlı durumdaki Yunan Ordusu'na karşı dayanabilmesi uzun sürmeyecekti ki bu büyük kayıplara neden olabilirdi.
Gelişen tehlikeli durum karşısında bazı tedbirler almak gerekiyordu. Örneğin Hükümet Merkezi'nin Ankara'dan Kayseri'ye taşınması düşünülmüştü. Ama Türk'ün yüksek onur ve seciyesi beklenen cevabı verdi: "Biz buraya kaçmaya mı geldik, yoksa düşmanla dövüşmeye mi?" Sonuç olarak, milletin temsilcileri kanlarının son damlasına kadar savaşma ve sonuna kadar mücadele etme gerekliliğini savundular; Ankara'nın savunulması için yapılması gereken çalışmaların hızlandırılmasına karar verdiler.
Mustafa Kemal, zafere dair inancını hiçbir zaman kaybetmemiş, her zaman şerefli bir geçmişe sahip olan Türk halkını bu konuda yüreklendirmişti. Dahası ordumuzun belirlediği noktada düşmanın yok edilmesi için geri çekilme hareketinin gerekçesini her fırsatta dile getirmişti. Fakat bazı kesimler geri çekilmeyi yenilgi olarak kabul edip, Ordumuzun, Meclis'in ve halkın kayıpta olduğunu söylüyorlardı. Bunun sonucunda ülkede bir tedirginlik baş gösterince Mustafa Kemal yeni bir girişimde daha bulundu ve ordunun başına geçti. Amaç, çabuk kararlar almak ve bu kararları uygulamaktı.
5 Ağustos 1921'de çıkarılan bir kanunla T.B.M.M. tarafından kendisine Başkomutanlık görevi verildi.
Mustafa Kemal Paşa, aynı gün Meclis kürsüsünden şu açıklamayı yaptı:
"Efendiler! Zavallı milletimizi esir etmek isteyen düşmanları, Allah'ın yardımıyla behemehâl mağlup edeceğimize dair olan emniyet ve itimadım bir dakika olsun sarsılmamıştır. Bu dakikada bu kesin inancımı yüksek heyetinize karşı, bütün millete karşı ve bütün âleme karşı ilan ederim."
Başkomutan aynı gün ordu ve millete de bir bildiri yayımladı. Bu bildiride ise şu cümleler yer alıyordu:
"... Bana bu vazifeyi tevdi etmiş olan Meclis ve bu Meclis'te beliren milletin kesin iradesi, hareket tarzımın mihrakını teşkil edecektir. Hiçbir sebep ve suretle değiştirilmesine imkân olmayan bu kesin irade, her ne olursa olsun düşman ordusunu imha etmek ve bütün Yunanistan'ın silâhlı kuvvetlerinden oluşan bu orduyu, anayurdumuzun mukaddes ocağında boğarak kurtuluşa ve bağımsızlığa kavuşmaktır."
Böylece Mustafa Kemal tekrar askeri kimliğine kavuşmuş oluyordu. Ayrıca bu görevle Osmanlı'da bir ilki daha gerçekleştirmiş oldu. Çünkü o zamana kadar padişaha ait olan başkomutanlık görevi, milletin seçimiyle halktan birine verilmişti.
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğinde tarihte eşine az rastlanır bir seferberlik başladı. Bu öyle bir seferberlikti ki, Türk Milleti ve Ordusu el ele vermiş, neyi varsa ortaya koyarak bir ölüm-kalım mücadelesine girişmişti.
03 AĞUSTOS
1914- Donanmanın güçlendirilmesi maksadıyla İngiltere’ye sipariş edilerek yapımı tamamlanan ve son kuruşuna kadar parası ödenen, ’’Sultan Osman’’ ve ’’Reşadiye’’ isimli gemilerimize İngiltere tarafından el konuldu.
1924- Üzerlerinde Türkiye Cumhuriyeti yazısı bulunan ve Türkiye'nin ilk madeni parası olma özelliği taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı.
1948- Türkiye Serbest Güreş Milli Takımı, Londra Olimpiyatları'nda birinci oldu.
1977- Kıbrıs Rum yönetimi lideri Başpiskopos Makarios, kalp krizi geçirerek öldü. Spiros Kipriyanu, geçici olarak Rum yönetimi liderliğine getirildi.
2001- Lahey'deki Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırp General Radislav Kristiç'i, Srebrenica'da insanlığa karşı suç ve savaş suçu işlediği gerekçesiyle 46 yıl hapis cezasına çarptırdı.
2002- AB'ye uyum çerçevesinde kabul edilen yasayla, ''savaş ve yakın savaş tehdidi'' dışında idam cezası kaldırıldı.
2004- ''Hocaların Hocası'' Ordinaryüs Prof. Dr. Sulhi Dönmezer, 86 yaşında İstanbul'da vefat etti.
04 AĞUSTOS
1922- Enver Paşa, Türkistan'da şehit edildi.
1958- IMF'nin baskısıyla yüksek devalüasyona gidildi. Türk Lirası, dolara göre 2.80 liradan 9.45 Türk Lirası'na çıkarılarak devalüe edildi.
1993- Teröristler; Mutki, Bitlis, Yenidoğan arasında 8 minibüsü durdurarak 15 vatandaşı öldürdü.
1996- Enver Paşa'nın naaşı İstanbul'a getirildi ve Hürriyeti Ebediye Tepesi'ne gömüldü.
2018- Milli Eğitim Bakanlığı, tüm illerde e-sınav salonlarını faaliyete geçirdi. Motorlu Taşıt Sürücü Kursu sınavlarında adaylar, bundan sonra sınav sorularını e-sınav merkezlerindeki bilgisayarlardan cevaplayacak.
05 AĞUSTOS
1921- Mustafa Kemal Paşa'ya, T.B.M.M. tarafından Başkomutanlık unvanı verildi.
1964- ABD Başkanı Lyndon Johnson, bir Amerikan destroyerine ateş açıldığı iddiasıyla Kuzey Vietnam'ın bombalanması emri verdi.
1980- Lyon Konsolosluğu Ermeni teröristlerin saldırısına uğradı; 4 kişi yaralandı.
1998- Doğu Bloğu’nun hayatta kalan son Stalinci liderlerinden Bulgaristan'ın uzun yıllar diktatörü olan Todor Jivkov, Sofya'da 96 yaşında öldü.
06 AĞUSTOS
1915- İngilizler Anafartalar’a çıkarma yaptı.
1922- İsmet Paşa (İnönü), ordu komutanlarına gizli olarak taarruza hazırlık emrini verdi. Mustafa Kemal Paşa da Ankara'ya dönüşünde, taarruz planını Bakanlar Kuruluna açıkladı.
1938- Times gazetesi, ''Atatürk ve Atatürk Türkiyesi'' özel sayısı yayımladı.
1945- ABD, II. Dünya Savaşı'nda, Japonya'nın Hiroşima kentine ilk atom bombasını attı.
1991- Başbakan Mesut Yılmaz, Samanlı Karakolu'nda 9 erin şehit edilmesinin ardından Irak'ın kuzeyinde askeri harekâta başlandığını açıkladı.
07 AĞUSTOS
1924- Güneydoğu'da, Nasturi isyanı başladı.
1946- Türkiye, Sovyetler Birliği'nin, Boğazlar statüsünün değiştirilmesine yönelik isteklerini reddetti.
1960- Küba, tüm ABD mal varlığını kamulaştırdı.
1982- Ermeni terör örgütü ASALA, Türkiye'deki ilk saldırısını yaptı. İki teröristin Esenboğa Havaalanı'ndaki saldırısında bir terörist ölü, öteki yaralı ele geçirildi. Saldırıda 8 kişi öldü, 72 kişi yaralandı.
1998- Kenya ve Tanzanya'daki ABD elçiliklerine bomba atıldı; 224 kişi öldü.
2016- İstanbul Yenikapı’da Demokrasi ve Şehitler Mitingi yapıldı. 5 milyon kişinin toplandığı birlik ve beraberlik vurgusu yapılan mitinge Cumhurbaşkanı, Başbakan, TBMM Başkanı, CHP ve MHP liderleri ve Genelkurmay Başkanı katıldı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ın konuşması sık sık ‘’İşte ordu, işte komutan’’ tezahüratlarıyla kesildi.
08 AĞUSTOS
1920- İkinci Düzce Ayaklanması.
1928- İstanbul'da Taksim Cumhuriyet Anıtı açıldı.
1963- ABD, İngiltere ve Sovyetler Birliği nükleer denemelerin durdurulması konusunda yaptıkları antlaşmayı Kremlin'de imzaladılar.
1964- Kıbrıs'a düzenlenen harekât sırasında uçağı isabet alan Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel paraşütle atladı. Yaralanan Topel, Kıbrıs Rum kesimindeki hastanede şehit oldu.
1974- ABD Başkanı Richard M. Nixon, ''Watergate'' skandalının yarattığı kamuoyu baskısı sonucu istifa etti.
1981- Türkiye'nin ilk turizm havaalanı olan Dalaman Havaalanı açıldı.
2000- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, irticai ve faaliyetlere karıştığı öne sürülen devlet memurlarını tasfiye etmeye yönelik Kanun Hükmünde Kararnameyi "Hukuk devleti ilkesine aykırı" olduğu gerekçesiyle hükümete iade etti.
09 AĞUSTOS
1915- Anafartalar Grubu Komutanı Miralay Mustafa Kemal Paşa komutasındaki ordu, Conkbayırı'nda İtilaf Devletleri ordularını yendi. I. Anafartalar Zaferi kazanıldı.
1928- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, İstanbul Sarayburnu Parkı'nda düzenlenen gecede, yeni Türk harflerini tanıttı: ''Bizim ahenkli, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir.'' dedi.
1945- ABD, ikinci atom bombasını Nagazaki'ye attı: 37 bin kişi öldü, 40 bin kişi yaralandı.
1954- Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında, ''Balkan Paktı'' adı verilen ittifak kuruldu.
1980- Kahramanmaraş olayları davası sonuçlandı: 22 kişiye idam cezası verildi.
1991- Başbakan Mesut Yılmaz, Kürdistan Yurtsever Birliği lideri Celal Talabani'nin görüşme isteğini kabul etmedi.
1997- 54 gazeteciler cemiyeti ve derneğinin oluşturduğu Gazeteciler Federasyonu kuruldu.
