Gazi kelimesi, “din uğruna cihat etmek, savaşmak” anlamlarına gelen Arapça “gaza, gazve” kelimesi kökünden gelir. Kelime olarak da “düşmanla savaşan, savaşmış” kişi anlamına gelir. Bu unvan, devlet tarafından yararlılık gösteren kişilere onur duyma niteliğinde verilir. TSK mensubu gazilerimize “muharip gazi”, herhangi bir terör olayında veya meydana gelmiş bir elim olayda veya savaşta yara almış, sakatlığı kesin olan kişilere de “malul gazi” unvanı verilir. Tarihimizde, İstiklal Savaşına, Kore Savaşına ve Kıbrıs Harekâtına katılanlar “İstiklal Savaşı Gazisi” olarak anılır. İstiklal Savaşı Gazilerimizden biri de Mustafa Kemal Paşa’dır.

Mareşallik veya Müşir unvanı ise, askeri sınıfta alınabilecek en üst düzey rütbe, unvandır. Parlamento tarafından teklif verilerek verilir. Mareşallik, iki meydan savaşı kazanmış veya birçok cepheyi aynı anda idare edip, başarı elde etmiş kişilere verilir. Türkiye Cumhuriyeti devletinde, kuruluştan günümüze kadar sadece iki kişiye “Mareşal” unvanı verilmiştir. Bunlar, Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve ilk Genelkurmay Başkanımız Fevzi Çakmak’tır.

Mustafa Kemal Paşa, Osmanlı ordusunda görev aldığı ilk günden itibaren tüm gücünü, zekâsını tamamıyla milleti ve devleti uğrunda harcamıştır. Onun yükselişinin arkasında, aldığı askeri başarılar yatmaktadır. Trablusgarp’ta İtalyanlara karşı gönüllü çarpışması, Çanakkale, Arıburnu, Anafartalar zaferi, Conkbayırı, Doğu Cephesi ve Halep’te, vatanın dört bir yanında yine vatan uğruna görev almaktan, çarpışmaktan, yara almaktan korkmamıştır. Birçok kez yaralanmıştır. Vatanın kurtuluşunu İstanbul’un dışında arayan Mustafa Kemal Paşa, İstanbul dışına çıkarak Milli Mücadele hareketini başlatmıştır. Havza ve Amasya Genelgeleri ile iyice itilaf devletlerinin dikkatlerini üzerine çekmiştir. İtilaf bloğunun İstanbul’a baskısı neticesinde İstanbul’a geri çağrılmıştır. Mustafa Kemal geri dönmeyi reddedince Osmanlı Devleti tarafından görevden alınıp, rütbe ve nişanları sökülmüştür. Adına idam fermanı çıkmış hatta öldürülmesi caiz olarak görülmüştür.

Askerlikten istifa edip yüzünü millete dönen Mustafa Kemal Paşa, milli direnişi kaldığı yerden sürdürmüştür. Amasya, Erzurum, Sivas ve Ankara kongrelerini düzenleyerek en son 23 Nisan 1920’de Ankara da Büyük Millet Meclisi’ni açmıştır. Büyük Millet Meclisi’nin kararları doğrultusunda Kuvayı Milliye orduları kurulmuştur. Kuvayı Milliye orduları I. ve II. İnönü savaşlarında her ne kadar başarı elde etse de Kütahya – Eskişehir savaşı ile mağlup olup geri çekilmek durumunda kalmıştır. Düşman batıdan Ankara’ya doğru harekete geçince Meclis toplanarak bir karar vermek durumunda kalmıştır. Düşmanı durdurmak için çare ararken bir yandan muhaliflerinde Mustafa Kemal’i bitirme isteği diye niteleyebileceğimiz “Başkomutan” ilan edilmesi fikri ortaya atılmıştır. Muhalifler, Mustafa Kemal’in “Başkomutan” ilan edilmesini istediler. Eğer Mustafa Kemal bu görevi kabul etmezse “görevden kaçtı” diyecekler, kabul ettiği takdirde ise kaçınılmaz görünen mağlubiyeti ve sonuçlarını ona yıkacaklardı. Mustafa Kemal bu görevi bir şartla kabul etmiştir. Görevin 3 ay ile sınırlandırılmasını ve 3 ay süre ile Meclisin tüm yetkilerinin kendisine verilmesini istedi, öylede olmuştur.

Mustafa Kemal Başkomutan sıfatıyla çıktığı bu büyük milli mücadeleden, Sakarya Meydan Muharebesinden, düşmanın tüm yurttan atılmasını sağlayacak büyük bir zaferle dönmüştür. Bu zafer sonrası İsmet Paşa ve Fevzi Paşa Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bir telgraf çekerek, Mustafa Kemal’e “Gazilik ve Müşirlik (Mareşallik)” unvanının verilmesini istemişlerdir. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 19 Eylül 1921’de kanunla “Müşir” (Mareşal) rütbesi ile “Gazi” unvanı verilmiştir. Kendisine bu unvanların layık görülmesiyle birlikte, tüm bu sorumlulukların, bulunduğu mevkiinin, sahip olduğu sıfatların öneminin farkında olan Mustafa Kemal Paşa, kendisine bu unvanları layık gören Yüce Türk milletine, Türk Ordusuna ve Yüce Meclis’e karşı TBMM’de 21 Eylül 1921 tarihli oturumundaki konuşmasında; “Bu defa Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, hakkımda yeni bir rütbe ve Gazi unvanı ile tecelli eden iltifat ve teveccühü doğrudan doğruya size aittir. Milletin verdiği bu rütbe ile yükselen ordu, en şerefli ve en ulu bir gaza ile mümtaz olan ordudur. Sizin kahramanlığınızla, sizin gösterdiğiniz nihayetsiz fedakârlıklar pahasına kazanılan büyük muzafferiyetin, millet tarafından takdirine delalet eden bu unvan ve rütbeyi, ancak size izafe ederek bütün askerlik hayatımın en büyük sermaye-i iftiharı olarak taşıyacağım.” sözleriyle teşekkür etmiştir.

Mustafa Kemal Paşa kendisine bu unvanların verilmesinden, kendisinin kaleme aldığı Nutuk adlı eserinde de şöyle bahsetmiştir; ''Efendiler, diğer bir görevim de, ordu içinde, muharebe safları arasında bizzat muharebeye katılmak ve savaşı bizzat yönetmekti. Bunu da gücümün yettiği ölçüde, hatta bir kaza sonucu sol kaburga kemiklerimden birinin kırılmış olmasına rağmen, bütün varlığımla en iyi şekilde yapmaya çalıştığımı sanırım. Sakarya Muharebesi’nin sonuna kadar askeri bir rütbem yoktu. Ondan sonra, Büyük Millet Meclisi’nce bana Mareşal rütbesiyle Gazi unvanı verildi.''

15 EYLÜL

1916- Savaşta ilk tank, İngiliz birlikleri tarafından, Birinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa'nın Somme yöresinde kullanıldı.

1928- İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, pek çok zararlı bakteriyi yok edebilen ''küf''ü bularak, ''penicillium notatum'' adını verdi.

1955- Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.

1961- Yassıada Mahkemesi, kapatılan DP'nin 15 üyesi hakkında ölüm, 32 üyesi hakkında müebbet hapis cezası verildiğini açıkladı.

1971- Greenpeace (Yeşilbarış) çevre örgütü kuruldu.

1982- İsrail, Beyrut'u işgal etti.

2002- Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik döneme ait ''Marsyas'' ve Roma dönemine ait ''Eros'' heykelleri çalındı.

16 EYLÜL

1889- II. Abdülhamit’in dostluk amacıyla Japonya'ya gönderdiği Ertuğrul Firkateyni, dönüş yolunda, Funakora kıyılarında fırtınaya tutuldu; gemi kayalara çarparak parçalandı. 540 denizci öldü, 6 subay ve 63 er kurtuldu.

1909- Türkiye'deki ilk dişçilik okulu, Kadırga'daki Menemenli Mustafa Paşa Konağı'nda, ''Darülfünun-ı Osmanlı Tıp Fakültesi Eczacı ve Dişçi Kabile ve Hastabakıcı Mektebi'' adıyla açıldı.

1935- Kayseri Bez Fabrikası, Başbakan İsmet İnönü tarafından açıldı.

1950- Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatına (NATO) girme başvurusu reddedildi.

1961- Menderes Hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polat kan, İmralı Adası'nda idam edildiler.

1978- İran'da bir dakika süren depremde 20 bin kişi öldü.

2002- Bakü-Ceyhan boru hattının temeli Cumhurbaşkanı Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Gürcistan Devlet Başkanı Şevardnadze tarafından atıldı.

2016- Sinema oyuncusu, sanatçı Tarık Akan hayatını kaybetti.

17 EYLÜL

1934- Türkiye, Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) üyeliğine kabul edildi.

1961- Adnan Menderes idam edildi. Milli Birlik Komitesi, 65 yaşını aşan Celal Bayar ile idam kararları çoğunlukla alınan öteki hükümlülerin cezalarını müebbet hapse çevirdi.

18 EYLÜL

1921- Sakarya Meydan Savaşı'nın kazanılmasının ardından Ankara'ya dönen Mustafa Kemal, coşkuyla karşılandı.

1934- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne girdi.

1956- Efes'te 1926'dan beri sürdürülen arkeolojik kazılarda, ''Prytaneion'' adı verilen bölümde, dünyaca ünlü Artemis heykeli gün ışığına çıkarıldı.

1962- Kıbrıs'ta Rauf Denktaş'a suikast girişiminde bulunuldu.

2005- Afganistan'da 1969'dan bu yana ilk parlamento seçimleri yapıldı.

19 EYLÜL

1575- İstanbul Rasathanesi açıldı. Rasathane, devrin Şeyhülislamı tarafından 1580'de yıktırıldı.

1921- TBMM; Mustafa Kemal Paşa'ya, ''Mareşal'' rütbesiyle ''Gazi'' unvanı verdi.

1951- Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan'a NATO'ya katılma çağrısı yaptı.

1955- Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron, askeri darbeyle devrildi ve Paraguay'a sürüldü.

1961- Eski başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay öldü.

1970- Türk Hava Yollarının ''Antalya'' adlı uçağı Isparta yakınlarında düştü: 154 kişi öldü.

2010- 95 yıl aradan sonra ilk kez Akdamar Kilisesi'nde ayin yapıldı.

20 EYLÜL

1937- İkinci Türk Tarih Kongresi Dolmabahçe Sarayı'nda çalışmalarına başladı.

1937- Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi'nde, Atatürk'ün de isteğiyle, Türkiye'nin ilk resim ve heykel müzesi açıldı.

1946- Basın Kanunu TBMM'de kabul edildi.

1988- Naim Süleymanoğlu, Seul Olimpiyat oyunlarında halter dalında 6 dünya rekoru kırdı.

1994- Bakü'de petrol anlaşması imzalandı. İngiliz BP, Amerikan Amaco, Penzol, Rus Lukoil ve TPAO, bir şirketler birliği oluşturdu.

21 EYLÜL

1932- Himaye-i Etfal Cemiyetince düzenlenen ''Alaturka Güreş'' müsabakaları Taksim Stadyumu'nda yapıldı.

1947- Zonguldak Kozlu kömür ocaklarındaki grizu patlamasında 48 işçi öldü.

1960- 27 Mayıs günü, ''Milli Birlik ve Hürriyet Bayramı'' olarak kabul edildi.

1980- Orgeneral Haydar Saltık, Devlet Başkanı Genel Sekreteri oldu. Aynı gün Başbakan Bülend Ulusu,

Hükümetini açıkladı.

2000- Gazeteci-yazar Ahmet Taner Kışlalı suikastında araca bombayı yerleştirdiği belirtilen Rüştü Aytufan,

Sapanca'da yakalandı.