Birinci Dünya Savaşı'nın Osmanlı Devleti'nin yenilgisiyle sonuçlanması ve bu yenilginin 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'yle belgelenmesinden sonra İtilaf Kuvvetleri, mütareke hükümleri uyarınca Osmanlı topraklarını işgal etmeye başladılar.

Bunlardan İngiltere, mütarekenin imzalanmasından bir hafta kadar sonra, 8 Kasım 1918'de daha önce Fransa'ya verilmesi kararlaştırılan Musul'u işgal etti. 26 Kasım'da da, o sırada Hakkâri Sancağı'na bağlı olan İmadiye ve Zaho kasabalarına girdi. İngiltere, Musul'a bir yandan yeni yeni askeri birlikleri yığarken, bir yandan da Hemedan'dan Irak'ın kuzeyine gönderdiği Nasturi aşiretlerini Türklere karşı kışkırtıyordu. İşgale karşı başlayan direnişlerin bastırılmasında, oluşturduğu 4 Nasturi taburunu da kullanan İngiltere, bu hizmetlerine karşılık, Nasturiler'e Hakkâri yöresinde özerk yönetim sağlamaya söz veriyordu.

İngiltere, bu çok yönlü politikalarla bölgede oldukça elverişli bir konum edinmişti. O sıralarda Irak'ta bulunan 6. Ordu da mütareke koşullarına uyarak bölgeden çekilince, Musul yöresinde İngilizlerin karşısına çıkacak önemli bir güç kalmamıştı.

Bu arada, bazı kazaları işgal edilen ve özerk bir Nasturi yönetimi vaadine konu olan Hakkâri de büyük bir tehditle karşı karşıyaydı. Zap Vadisi'ne yerleşen Nasturiler, İngilizlerin de yardımıyla Hakkâri köylerine girmeye çalışıyorlardı.

Londra Başpiskoposluğu sanını taşıyan bazı misyonerlerin bir süredir propaganda yaptığı biliniyordu. Diyarbakır'da konumlanmış VII. kolordu komutanı Cafer Tayyar Paşanın (Eğilmez) tespitlerine göre Van'ın güneyinden Siirt ilinin doğusundan ve Mardin ilinin kuzeydoğusundan Irak sınırına uzanan geniş alanda yayılmış Nasturiler, İngilizlerin yardımıyla silahlanmışlardı. Artık aralarına devlet memuru giremez olmuştu.

1923 sonrasında, İngiltere, işgal altında tuttuğu Musul'u yasal olarak da elde edilebilmek için diplomatik görüşmelere olanca ağırlığını koyarken, işgali altındaki toprakları daha da genişletmek ve Hakkâri yöresini de dolaylı olarak elde edebilmek için bir takım kışkırtmalara ve askeri hazırlıklara girişti. İngiliz hükümeti bu amaçla, daha önce Irak'ın kuzeyine yerleştirdiği Nasturiler arasında yoğun bir propagandaya girişti ve onları askeri bir isyana zorladı.

Bu kışkırtmalar sonucunda, Hakkâri Valisi Halil Rıfat Bey, 7 Ağustos 1924'te keşif için geldiği Hangediği'nde, Nuhup Nasturi aşireti Reisi Gülyano'nun saldırısına uğradı ve tutsak edildi. Aynı saldırıda il jandarma komutanı Binbaşı Hüseyin Bey'le Üç jandarma eri de öldürüldü. Bu olay Ankara Hükümeti'nin büyük tepkisine yol açtı.

İsyanı bastırmak için bölgeye kuvvet gönderildi. Ancak İngiliz uçakları, Irak sınırının kesinleşmemesinden faydalanarak Türk sınırını geçerek kuvvetlerimize ateş açtı. İngilizler bununla da yetinmeyip Türk hükümetine bir nota vererek bölgedeki askeri harekâtın durdurulmasını, aksi halde Türkiye'ye karşı harekât düzenleyeceklerini bildirdiler.

Bunun üzerine hükümet 14 Ağustos'ta Cafer Tayyar Paşa'ya isyanı bastırma görevi verdi. İsyan 26 Eylül'de kesin olarak bastırıldı. Sınırı geçerek kaçmak zorunda kalan Nasturiler de İngiliz mandasındaki Irak'a sığındılar.

Ayaklanma sayesinde İngiltere, gerçekleştirmek istediği politikasında başarılı olmuş ve Musul'un kendi denetimi altındaki Irak'a bırakılmasını sağlamıştır.

Sonuçta Nasturi ayaklanması, Musul Meselesinin İngiltere'nin çıkarları doğrultusunda çözülmesine katkıda bulunmuştur.

01 AĞUSTOS

1840- İlk Türkçe gazete Ceride-i Havadis yayımlanmaya başlandı.

1933- İstanbul Darülfünunu'nun yerini üniversite aldı; İstanbul Üniversitesi kuruldu.

1971- Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) kuruldu.

1988- Trafikte ceza puanı uygulamasına başlandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih öldürüldü.

2001- Azerbaycan, Sovyetler Birliği'ne bağlı iken kabul ettiği Kril alfabesinden; 1920'lerin başında bağımsız iken kısa süre uyguladığı Latin alfabesine yeniden geçti.

2005- Suudi Arabistan Kralı Fahd, 23 yıllık iktidarın ardından 84 yaşında öldü. Yerine 82 yaşındaki veliaht Prens Abdullah Bin Abdülaziz geçti.

02 AĞUSTOS

1492- İspanya'da, Musevilere dinlerini değiştirmeleri, aksi takdirde ülkeden ayrılmaları için verilen süre sona erdi. İspanya Musevilerinin çoğu, Kemal Reis'in kadırgalarıyla İstanbul'a geldi ve Osmanlı Devleti'nce hoşgörüyle karşılandı.

1914- Osmanlı Devleti seferberlik ilan etti.

1926- ''Lotus'' adlı Fransız gemisi, Türk sularında ''Bozkurt'' adlı Türk gemisine çarparak batmasına yol açtı.

1944- Türkiye, İngiltere ve ABD'nin önerisi üzerine Almanya ile siyasal ve ekonomik ilişkilerini kesti.

1990- Irak'ın Kuveyt'i işgali üzerine, Kuveyt Emiri Şeyh Cabir es-Sabah Suudi Arabistan'a kaçtı.

03 AĞUSTOS

1914- Donanmanın güçlendirilmesi maksadıyla İngiltere’ye sipariş edilerek yapımı tamamlanan ve son kuruşuna kadar parası ödenen, ’’Sultan Osman’’ ve ’’Reşadiye’’ isimli gemilerimize İngiltere tarafından el konuldu.

1924- Üzerlerinde Türkiye Cumhuriyeti yazısı bulunan ve Türkiye'nin ilk madeni parası olma özelliği taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı.

1948- Türkiye Serbest Güreş Milli Takımı, Londra Olimpiyatları'nda birinci oldu.

1977- Kıbrıs Rum yönetimi lideri Başpiskopos Makarios, kalp krizi geçirerek öldü. Spiros Kipriyanu, geçici olarak Rum yönetimi liderliğine getirildi.

2001- Lahey'deki Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırp General Radislav Kristiç'i, Srebrenica'da insanlığa karşı suç ve savaş suçu işlediği gerekçesiyle 46 yıl hapis cezasına çarptırdı.

2002- AB'ye uyum çerçevesinde kabul edilen yasayla, ''savaş ve yakın savaş tehdidi'' dışında idam cezası kaldırıldı.

2004- ''Hocaların Hocası'' Ordinaryüs Prof. Dr. Sulhi Dönmezer, 86 yaşında İstanbul'da vefat etti.

04 AĞUSTOS

1922- Enver Paşa, Türkistan'da şehit edildi.

1958- IMF'nin baskısıyla yüksek devalüasyona gidildi. Türk Lirası, dolara göre 2.80 liradan 9.45 Türk Lirası'na çıkarılarak devalüe edildi.

1993- Teröristler; Mutki, Bitlis, Yenidoğan arasında 8 minibüsü durdurarak 15 vatandaşı öldürdü.

1996- Enver Paşa'nın naaşı İstanbul'a getirildi ve Hürriyeti Ebediye Tepesi'ne gömüldü.

05 AĞUSTOS

1921- Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Büyük Millet Meclisince Başkomutan seçildi.

1964- ABD Başkanı Lyndon Johnson, bir Amerikan destroyerine ateş açıldığı iddiasıyla Kuzey Vietnam'ın bombalanması emri verdi.

1980- Lyon Konsolosluğu Ermeni teröristlerin saldırısına uğradı; 4 kişi yaralandı.

1998- Doğu Bloğu’nun hayatta kalan son Stalinci liderlerinden Bulgaristan'ın uzun yıllar diktatörü olan Todor Jivkov, Sofya'da 96 yaşında öldü.

06 AĞUSTOS

1915- İngilizler Anafartalar’a çıkarma yaptı.

1922- İsmet Paşa (İnönü), ordu komutanlarına gizli olarak taarruza hazırlık emrini verdi. Mustafa Kemal Paşa da Ankara'ya dönüşünde, taarruz planını Bakanlar Kuruluna açıkladı.

1938- Times gazetesi, ''Atatürk ve Atatürk Türkiyesi'' özel sayısı yayımladı.

1945- ABD, II. Dünya Savaşı'nda, Japonya'nın Hiroşima kentine ilk atom bombasını attı.

1991- Başbakan Mesut Yılmaz, Samanlı Karakolu'nda 9 erin şehit edilmesinin ardından Irak'ın kuzeyinde askeri harekâta başlandığını açıkladı.

07 AĞUSTOS

1924- Güneydoğu'da, Nasturi isyanı başladı.

1946- Türkiye, Sovyetler Birliği'nin, Boğazlar statüsünün değiştirilmesine yönelik isteklerini reddetti.

1960- Küba, tüm ABD mal varlığını kamulaştırdı.

1982- Ermeni terör örgütü ASALA, Türkiye'deki ilk saldırısını yaptı. İki teröristin Esenboğa Havaalanı'ndaki saldırısında bir terörist ölü, öteki yaralı ele geçirildi. Saldırıda 8 kişi öldü, 72 kişi yaralandı.

1998- Kenya ve Tanzanya'daki ABD elçiliklerine bomba atıldı; 224 kişi öldü.

2016- İstanbul Yenikapı’da Demokrasi ve Şehitler Mitingi yapıldı. 5 milyon kişinin toplandığı birlik ve beraberlik vurgusu yapılan mitinge Cumhurbaşkanı, Başbakan, TBMM Başkanı, CHP ve MHP liderleri ve Genelkurmay Başkanı katıldı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ın konuşması sık sık ‘’İşte ordu, işte komutan’’ tezahüratlarıyla kesildi.