Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) kuruluşuna ilişkin antlaşma, 12 ülkenin katılımıyla 4 Nisan 1949'da Washington'da imzalandı.
"Washington Antlaşması" olarak da anılan antlaşma, bütün imzacı devletlerin onayları verildikten sonra 24 Ağustos 1949'da yürürlüğe girdi.
Antlaşmayı imzalayan 12 kurucu ülke şunlardır:
ABD, Kanada, Norveç, Danimarka, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, İngiltere, Fransa, Portekiz, İzlanda, İtalya.
Türkiye ve Yunanistan'ın NATO'ya katılımına ilişkin Kuzey Atlantik Antlaşması Protokolü, 22 Ekim 1951'de Londra'da imzalandı. Türkiye, Kuzey Atlantik Antlaşması'nı 18 Şubat 1952'de onaylayarak (5886 sayılı yasa) NATO'ya üye oldu. Yunanistan da aynı tarihte Antlaşmayı onayladı.
NATO'nun üye sayısı, Almanya (6.5.1955), İspanya (30.5.1982), Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya'nın (12.3.1999) katılımıyla 19 oldu.
21-22 Kasım 2002 tarihlerinde gerçekleştirilen NATO’nun Prag Zirvesinde, Soğuk Savaş sonrası ikinci genişleme kararı alındı ve Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya, İttifak ile katılım müzakerelerine başlamaya davet edildi. Bu ülkelerle katılım müzakereleri sonucunda hazırlanan Katılım Protokolleri 26 Mart 2003'de Brüksel’de imzalandı.
Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın NATO'ya katılımlarına ilişkin protokollerin onaylanmasına ilişkin yasalar, 5 Kasım 2003'de TBMM'de kabul edildi.
7 eski Doğu bloku ülkesi Romanya, Bulgaristan, Slovakya, Slovenya, Litvanya, Letonya ve Estonya, 29 Mart 2004'de ABD'nin başkenti Washington'ta düzenlenen törenle NATO'ya resmen üye oldular. Böylece NATO, tarihinin en geniş kapsamlı ve önemli genişlemesini gerçekleştirdi.
01 Nisan 2009'da Hırvatistan ve eskiden rakip Varşova Paktı üyesi olan Arnavutluk; 05 Haziran 2017'de de Karadağ NATO'ya katıldılar.
En son 27 Mart 2020'de Kuzey Makedonya'nın katılımıyla NATO'nun üye sayısı 30'a ulaştı.
Fransa, İttifak üyesi olmakla birlikte bütünleşmiş askeri yapıya dâhil değildir.
Bu Antlaşma'nın Tarafları, Birleşmiş Milletler Yasası'nın amaçları ve ilkelerine olan inançlarını ve bütün halklar ve bütün hükümetlerle barış içinde bir arada yaşama arzularını teyit ederler.
TEMEL NOKTALAR
NATO, demokratik değerleri desteklemektedir ve üyelerine sorunları çözmek, güven oluşturmak ve uzun vadede çatışmaları önlemek için savunma ve güvenlikle ilgili danışma ve işbirliği sunmaktadır.
NATO, ihtilafların barışçıl yollarla çözülmesini kendisine görev edinmiştir. Diplomatik girişimlerin başarısız olması halinde, kriz yönetimi operasyonu düzenlemek için askeri güce sahiptir. Bu operasyonlar, NATO’nun kuruluş antlaşmasının toplu savunma maddesine (Washington Antlaşması'nın 5. Maddesi) dayanarak veya Birleşmiş Devletler emri altında tek başına yahut diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği halinde gerçekleştirilir.
NATO ilkelerine göre, bir veya birçok üyeye karşı yapılan saldırılar tüm üyelere karşı yapılmış değerlendirilir. Bu ilke, Washington Antlaşması'nın 5. Maddesinde teminat altına alınan savunma ilkesidir.
NATO, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinin bir ittifakıdır. Bu iki kıta arasında oluşturduğu eşsiz bağ sayesinde savunma ve güvenlik alanlarında istişare ve işbirliği yapılmasına ve birlikte çok uluslu kriz yönetimi operasyonları yürütülmesini sağlamaktadır.
2010 Stratejik Konsept çerçevesinde NATO’nun temel görevleri, toplu savunma, kriz yönetimi ve ortak güvenliktir.
Üye ülkeler her gün çok çeşitli seviyelerde ve alanlarda güvenlik sorunlarına ilişkin istişareler yapmakta ve kararlar almaktadır.
''NATO kararı'', 30 üye ülkeden her birinin ortak şekilde aldığı kararının sonucudur. Tüm kararlar oy birliğiyle alınmaktadır.
Her gün yüzlerce resmi görevli (sivil veya askeri uzman olarak) gerektiğinde ulusal delegasyonlarla ve NATO genel merkezi çalışanlarıyla işbirliği halinde bilgi alışverişinde bulunmak, düşüncelerini paylaşmak ve kararların hazırlanmasına yardım etmek üzere NATO genel merkezine gelmektedir.
30 MART
1867- ABD, Alaska'yı Rusya'dan satın alarak topraklarına kattı.
1951- ABD'de, Ethel ve Julius Rosenberg çifti, Sovyetler Birliği hesabına çalıştıkları ve ABD'nin nükleer sırlarını bu ülkeye sattıkları iddiasıyla idama mahkûm edildi. İdamlar, 1953 Haziranında infaz edildi.
1965- Eski Milli Birlik Komitesi üyeleri, Alpaslan Türkeş, Muzaffer Özdağ, Dündar Taşer, Rıfat Baykal ve Ahmet Er; Osman Bölükbaşı'nın lideri olduğu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ne (CKMP) katıldılar.
1981- ABD Başkanı Ronald Reagan, Washington'da bir suikast girişimi sonucu vurularak yaralandı.
1998- AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ''AB 34 yıllık
haksızlığa son damgayı vurdu'' dedi.
2005- Kabahatler Yasa Tasarısı TBMM'de kabul edildi.
31 MART
1920- İstanbul'un işgali üzerine Anadolu'ya geçen aydınlar arasında bulunan Yunus Nadi (Abalıoğlu) ile Halide Edip (Adıvar), yolda buluştuklarında, Ankara'ya ulaşır ulaşmaz, ''Anadolu Ajansı'' adıyla bir haber ajansı kurulmasını, Mustafa Kemal Paşa'ya önermeyi kararlaştırdılar.
1921- Metristepe'de Yunanlılar tarafından püskürtülen Türk saldırısı, İsmet Paşa tarafından tekrar başlatıldı. Yunanlılar süngü saldırısıyla mevzilerinden atıldı.
1925- Şeyh Sait Ayaklanması'nın olduğu bölgede, Divanı Harbin verdiği idam cezalarının, onay gerektirmeden
yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.
1965- Amerika, Vietnam'a 3500 deniz piyadesi göndererek sıcak savaşın içine girdi.
1975- Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (39. Hükümet), Süleyman Demirel başkanlığında kuruldu.
2015- Türkiye'de elektrik sistemi durdu, hayat felç oldu. Metro, tramvay seferleri durdu. Trafik ışıkları çalışmadı. Elektrik kesintisi saat 10.36'dan itibaren önce batı illerinde başladı, bir saat içinde tüm illere yayıldı.
2015- Savcı Mehmet Selim Kiraz, İstanbul Adalet Sarayındaki odasında rehin alındı ve saatler sonra teröristlerce öldürüldü.
01 NİSAN
1916- Mustafa Kemal, Mirliva'lığa (Tuğgeneral) yükseldi.
1921- İkinci İnönü Zaferi. Yunanlılar, 23 Mart'tan beri süregelen savaşı kaybetti.
1928- Ankara Borsası, Maliye Bakanı Fuat Ağralı tarafından açıldı.
1949- Türkiye, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne katıldı.
1958- Kıbrıs'ta EOKA'cılar, İngilizlere savaş ilan etti. EOKA’ nın lideri Grivas, Türklere de gözdağı verdi.
1978- Cumhuriyet döneminin ilk rektörü Ord. Prof. Dr. İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Ankara'da 92 yaşında öldü.
1979- Humeyni, İran'da şeriat ilan etti.
2005- Cumhuriyetin Tapu Kadastrosunu kuran, 16 eski dil bilen hayattaki tek kişi sıfatıyla ''ölene kadar
emekliliği yasak'' olan Milli Savunma Bakanlığı uzman bilirkişisi, şair, İstiklal Madalyası sahibi Naci Tanrısever (Karamanoğlu Naci Bey) İstanbul'da 104 yaşında öldü.
2009- TRT'nin Kürtçe radyosu (Radyo 6) yayına başladı.
02 NİSAN
1920- İstanbul'da Salih Hulusi Paşa Hükümeti, İngilizlerin baskısıyla istifa etti. Yeni kabine için yine Damat Ferit Paşa'nın adı geçmeye başladı.
1921- Yunanlılar, Bolvadin'i işgal etti.
1948- Ankara'da Opera binası, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün katıldığı törende, Adnan Saygun'un ''Kerem ile
Aslı'' operasıyla perdelerini açtı.
1960- Kayseri'ye giden CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün bulunduğu tren, valinin emriyle durduruldu. Zorlukla yoluna devam eden İnönü, Kayseri'de 50 bin kişi tarafından karşılandı.
1987- İstanbul'da yapılan ECO toplantısında, Türkiye, Pakistan ve İran uzaya ortak bir haberleşme uydusu
fırlatmayı kararlaştırdı.
03 NİSAN
1905– Yunanistan, İzmir'i ilhak kararını açıkladı.
1930- Türk kadınlarına belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanıyan yeni Belediyeler Kanunu kabul
edildi.
1937- 1961'e kadar, Türkiye'nin tek demir-çelik üreticisi olarak kalan ve Cumhuriyet rejiminin ilk önemli sanayi hamlesi olarak değerlendirilen Karabük Demir Çelik Fabrikalarının temeli atıldı. Böylece Türkiye'nin ilk ağır sanayi hamlesi başlatıldı.
1992- Ankara'nın Çankaya Kaymakamlığına vekil olarak atanan Azize Düşer, Türkiye'nin ilk kadın kaymakamı oldu.
2018- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılımıyla Akkuyu Nükleer Güç Santralinin 1. güç ünitesinin temeli atıldı.
04 NİSAN
1929- İstanbul'da Darülfünun öğrencilerinin yaptığı toplantıda gençlik, yerli malı kullanmaya yemin etti.
1949- Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) kuruldu.
1953- Türk Deniz Kuvvetlerine bağlı Dumlupınar denizaltısı, NATO manevralarından dönerken Çanakkale
Boğazı'nda Naboland adlı İsveç gemisiyle çarpışarak battı. 81 Türk denizcisinin şehit olduğu bugün, ''Deniz Şehitlerini Anma Günü'' ilan edildi.
1973- Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği ile THY bürosu, 2 Ermeni terörist grubunun saldırısına uğradı. Olayda can
kaybı olmadı.
1979- Pakistan devrik Başbakanı Zülfikar Ali Butto idam edildi.
1985- Şırnak'ta teröristler, sağlık ekibine ateş açtı; 5 görevli şehit oldu.
1997- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş vefat etti.
05 NİSAN
1920- Salih Paşa'nın istifası üzerine Damat Ferit Paşa'nın kabine kuruşu. (4. Damat Ferit Kabinesi).
1922- Ankara hükümeti, İtilaf Devletlerinin önerilerine cevap verdi. Ateşkes önerisini kabul eden Ankara, Anadolu'nun hemen boşaltılmasını, ilk 15 gün içinde Kütahya, Afyon ve Eskişehir çevresinin dört ay içinde de İzmir ve diğer işgal edilmiş bölgelerin tamamen terk edilmesini, ancak bunun kabul edilmesi halinde barış görüşmelerine oturulabileceğini iletti.
1994- ''5 Nisan Ekonomik Önlemler Paketi'' uygulamaya konuldu.
1999- Bingöl Valisi Süleyman Kamçı'ya bombalı saldırıda bulunuldu. Olayda bir kişi öldü, 20 kişi yaralandı.
İntihar saldırısını gerçekleştiren terörist parçalanarak öldü.
