Gelen baharın ılık güneşi altında Gediz’de yine pazar kurulmuş ve insanlar yorucu bir günün ardından yatmaya hazırlanıyordu. Saatlerin 23.05’i gösterdiği an, aniden yerin derinliklerinden gelen Richter ölçeğine göre 7,2 şiddetindeki deprem, ilçenin üstene korkunç bir kâbus gibi çökerken Gediz’i de bir anda yurt ve dünya gündeminin başına oturtuverdi.
Zifiri bir karanlık ve karanlıktan kopup gelen çığlıklar, yardım dileyen acı dolu iniltiler, yangınlar, cayır cayır yanan insanlar, korku, dehşet, çaresizlik ve aniden başlayan yağmur...
Gediz Depremi, ilçe tarihine işte böylesine acılar yaşanan bir felaket olarak geçti. Ateş her zaman düştüğü yeri yakardı. O gün de öyle oldu. Ancak ateş bu kez 26 bin konutun üstüne birden düşmüştü. Her şey altı saniyede olup bitmiş, deprem 1.086 can almış, 1.258 kişi de yaralanmıştı.
Deprem 13.250 km2’lik alanda yıkıma neden oldu. Depremin derinliği 5–10 km olup, episantında açığa çıkan enerji 2x10 üstü 22 ERG’dir.
Yaklaşık olarak 3.500 ev tamamen yıkıldı, 7.000 ağır, 10.600’den fazla bina da fazla ölçüde hasara uğradı. 33.000 aile, yaklaşık olarak 80.000 kişi barınaksız kaldı.
29 Mart gününün ilk ışıkları gecenin örttüğü felaketi olanca çıplaklığı ile ortaya çıkardığında yürekler bir kez daha yandı. Depremin alıp götürdüğü onca canın dışında, felaketin yol açtığı yıkım çok büyüktü. Kasaba baştan aşağı yıkılmış, bir harabeye dönmüştü. 1918 Koca Yangını sonunda kasabanın yerinin değiştirilmesi gündeme gelince Gedizlilerin bırakıp gitmeye kıyamadığı anıt yapılar şimdi birer enkaz yığını haline gelmişti. Uluoymak mahallesi yanıyor, ancak hiçbir şey yapılamıyordu...
Akçaalan ve Kayaköy de 650 ev yanmıştı. Aynı gün Başbakan Süleyman Demirel, Gedizlilerin acısını paylaşmak üzere ilçeye geldi. Devlet, Kızılay ve ordu birlikleri başta olmak üzere tüm kurumları ile Gediz için seferber oldu. Daha günün ilk saatlerinde çadırlar kurulmaya başlanmış, halka ekmek dağıtılmıştı. Halk ve ordu birlikleri bir taraftan enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışırken, diğer yandan da süren yangınları söndürmeye çalışıyordu.
Yurdun her köşesinden özel ve resmi kuruluşlardan Gediz’e adeta yardım yağıyordu. Gediz’e çıkan tüm yollar yardım taşıyan araçlardan geçilmez olmuş, ulaşım güçlükle sürdürülebiliyordu.1970 Gediz Depremi Türk ve dünya ajanslarında günün haberi olarak geçti. Gediz bir anda ajanslarına haber ulaştırma telaşı içindeki yerli ve yabancı gazete ve yabancı televizyon muhabirlerinin akınına uğradı. “Gediz Yıkıldı, Türkiye Kan Ağlıyor...”
Çadırlar ilçenin açık alanlarına kuruldu. Kızılay devreye soktuğu seyyar mutfaklar aracılığı ile halka ekmek ve sıcak yemek dağıtmaya başladı. Seyyar hastanelerde halk salgın hastalıklara karşı aşılandı, tedavileri yapıldı. Alman teknisyenlerin Geyikçi Deresi üzerine kurduğu su arıtma sistemi yolu ile sağlıklı içme suyu ihtiyacı karşılandı.
7.2 şiddetindeki Gediz Depreminin yarattığı yıkımın boyutu çok büyüktü. Uzmanlar Gediz’deki bina yapım hatalarını belirlemiş ve rapor halinde yayınlamışlardı.
Gediz yine 52 yıl önceki gibi yeniden mi yapılmalı, yoksa kasaba başka bir alana mı taşınmalıydı? Tartışmalar sürerken devletin teknik elamanları da çevrede incelemelerini sürdürüyor ve hazırlanan raporlar üst birimlerde değerlendirmeye alınıyordu.
Yaklaşık 4 ay sonra, hükümetin 5 Ağustos 1970 günlü ve 7–1164 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Gediz’i Karılar Pazarına taşınması kesinlik kazandı. Aynı gün Başbakan Süleyman Demirel Yeni Gediz’in temelini attı.
Gediz ve bölgedeki diğer yerleşimlerin toplam inşaat alanı 500 bin metrekareyi buluyordu. İnşaat alanlarının seçimi için 165 ayrı yerde jeolojik etüt yapılmış,105 yeni yerleşme yeri imar planı tanzim edilmiş 5.375.237.m2 arazi kamulaştırılmış ve 540 hektarlık sahanın harita işlemi sonuçlandırılmıştı.
Deprem sonrasında yıkılan ve tamamen harabeye dönüşen şehrin Uşak yolu üzerinde 7 km ilerisine yeniden bir şehir kurulmuş ve yıkılan şehre "Eski Gediz" adı verilmiştir.
26 MART
1913– Edirne, Bulgarların eline geçti.
1921– Yunanlılar, Adapazarı'nı işgal etti.
1931- Ölçüler Kanunu TBMM’de kabul edildi.
2002- İsrail'de ''Uluslararası Geçici Mevcudiyet''e ait araca düzenlenen saldırıda Türk Binbaşı Cengiz Toytunç şehit oldu, Yüzbaşı Hüseyin Özarslan yaralandı.
27 MART
1964- İki Türk bakanın görevine son veren Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios, Rauf Denktaş'ın adaya girişini
yasakladı.
1976- Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Washington'da Savunma İşbirliği Anlaşması'nı imzaladı. Bu anlaşmaya göre, Türkiye üslere izin çıkaracak, ABD de buna karşılık
Türkiye'ye yardımda bulunacaktı.
1987- ''Hora'' (Sismik–1) gemisinin, petrol aramak için Ege'nin uluslararası karasularına açılmasının
Yunanistan'ın petrol aramaları için açıkladığı tarihe rastlaması, iki ülkenin silahlı kuvvetlerini alarma geçirdi. Kriz, 28 Mart'ta NATO ve ABD'nin devreye girmesiyle donduruldu.
2000- Vladimir Putin, Rusya Devlet Başkanlığı'na seçildi.
28 MART
1920- Kilis'ten 26 Mart sabahı hareket eden Fransız kuvvetleri, Kilis-Antep yolunu kapatan Teğmen Şahin
komutasındaki milli kuvvetlerle çarpıştı. Şahin Bey şehit düştü. Fransız kuvvetleri Antep'e girdi.
1921- Yunanlılar, Afyon'u işgal etti.
1966- Doktorların, rahatsızlığı nedeniyle görevine devam edemeyeceği kararı verdiği Cemal Gürsel'in yerine Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçildi.
1970- Gediz'de 7,2 büyüklüğündeki depremde 1086 kişi öldü.
29 MART
1989- DYP Siirt Milletvekili Abdülrezzak Ceylan TBMM'de bir tartışma sırasında vurularak öldürüldü. ANAP Siirt
Milletvekili İdris Arıkan olayın zanlısı olarak tutuklandı.
2004- Romanya, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Litvanya, Estonya ve Letonya NATO'nun yeni üyeleri oldu.
Yedi ülkenin katılımıyla NATO'ya üye ülke sayısı 26'ya yükseldi.
30 MART
1867- ABD, Alaska'yı Rusya'dan satın alarak topraklarına kattı.
1951- ABD'de, Ethel ve Julius Rosenberg çifti, Sovyetler Birliği hesabına çalıştıkları ve ABD'nin nükleer sırlarını bu ülkeye sattıkları iddiasıyla idama mahkûm edildi. İdamlar, 1953 Haziranında infaz edildi.
1981- ABD Başkanı Ronald Reagan, Washington'da bir suikast girişimi sonucu vurularak yaralandı.
1998- AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ''AB 34 yıllık
haksızlığa son damgayı vurdu'' dedi.
31 MART
1921- Metristepe'de Yunanlılar tarafından püskürtülen Türk saldırısı, İsmet Paşa tarafından tekrar başlatıldı. Yunanlılar süngü saldırısıyla mevzilerinden atıldı.
1925- Şeyh Sait Ayaklanması'nın olduğu bölgede, Divanı Harbin verdiği idam cezalarının, onay gerektirmeden
yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.
1965- Amerika, Vietnam'a 3500 deniz piyadesi göndererek sıcak savaşın içine girdi.
1975- Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (39. Hükümet), Süleyman Demirel başkanlığında kuruldu.
2015- Türkiye'de elektrik sistemi durdu, hayat felç oldu. Metro, tramvay seferleri durdu. Trafik ışıkları çalışmadı. Elektrik kesintisi saat 10.36'dan itibaren önce batı illerinde başladı, bir saat içinde tüm illere yayıldı.
2015- Savcı Mehmet Selim Kiraz, İstanbul Adalet Sarayındaki odasında rehin alındı ve saatler sonra teröristlerce öldürüldü.
01 NİSAN
1916- Mustafa Kemal, Mirliva'lığa (Tuğgeneral) yükseldi.
1921- İkinci İnönü Zaferi.
1928- Ankara Borsası, Maliye Bakanı Fuat Ağralı tarafından açıldı.
1949- Türkiye, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne katıldı.
1958- Kıbrıs'ta EOKA'cılar, İngilizlere savaş ilan etti. EOKA’ nın lideri Grivas, Türklere de gözdağı verdi.
1978- Cumhuriyet döneminin ilk rektörü Ord. Prof. Dr. İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Ankara'da 92 yaşında öldü.
1979- Humeyni, İran'da şeriat ilan etti.
2005- Cumhuriyetin Tapu Kadastrosunu kuran, 16 eski dil bilen hayattaki tek kişi sıfatıyla ''ölene kadar
emekliliği yasak'' olan Milli Savunma Bakanlığı uzman bilirkişisi, şair, İstiklal Madalyası sahibi Naci Tanrısever (Karamanoğlu Naci Bey) İstanbul'da 104 yaşında öldü.
2009- TRT'nin Kürtçe radyosu (Radyo 6) yayına başladı.
