KARDEMİR’İN TEMELİ ATILDI
(03 NİSAN 1937)
Türkiye'de ekonomik ilkeler içinde demir çelik sanayi kurulup kurulmayacağının incelenmesine, 1925 yılında İktisat Vekâleti tarafından başlanmıştır.
1925, yılında, bir taraftan petrol yataklarının incelenmesi için Lüksemburg'lu Dr. Lucius, diğer taraftan kömür ve demir cevherini incelemek için de Avusturya'dan Leopen Maden Mektebi profesörlerinden Dr. Granigg getirilmiştir.
Dr. Granigg, Türkiye'de demir çelik sanayi kurmaya elverişli demir cevherinin bulunup bulunmadığını, maden kömürlerimizin demir çelik sanayinde kullanılacak kok kömürü yapımına elverişli olup olmadığını, demir çelik sanayinin ekonomik bir şekilde nerede kurulması gerektiğini incelemek üzere görevlendirilmiştir.
Dr. Granigg'in çalışmaları sırasında Ticaret Vekâleti’nde bir Genel Müdürlük kurularak, uzmanlara madenlerimiz incelettirilmiş, Belçika'da Maurice ve Almanya'da Koppers firmalarında kömürlerimizin koklaşma testleri, Lüksemburg'da Medinger'de demir cevherinin analizleri yaptırılmıştır.
1928 yılı başlarında Erkan-ı Harbiye'de bir toplantı yapılarak Demir Çelik Sanayinin durumu yeniden incelenmiş ise de, bütçeye ödenek konulamadığından, Demir Çelik Sanayinin kurulması işi karara bağlanamamıştır.
Türkiye'de Demir Çelik Sanayinin kurulması çalışmalarına 1932 yılında Rus heyetinin incelemeleri ile başlanmıştır. Heyetin verdiği raporda, 1929–1930 yılları gümrük istatistiklerine göre yılda 150.000 ton demire sürüm bulunabileceği, gelecekteki ihtiyaç da düşünüldüğünde 300.000 ton/yıl üretim yapacak yüksek fırınlara gereksinim duyulacağı, yüksek fırınların işletilmesi için kurulacak kok fabrikasından da kimya sanayi bakımından çok önemli yan ürünler elde edileceği, ağır sanayi merkezi çevresinde kurulacak sülfürik asit ve diğer yan sanayinin ekonomik olacağı saptanmıştır.
Nihayet, ağır demir sanayinin kuruluş yerinin tespiti ve diğer sorunların incelenmesi için, Sümerbank ve Erkan-ı Harbiye birlikte incelemelerde bulunarak Birinci Sanayi Planı'nda yer alan ağır demir sanayinin kesin olarak kurulmasına karar verilmiştir. Kuruluş yeri için KARABÜK yöresini uygun bulmuşlardır.
Türkiye'de ağır demir sanayinin ( Demir Çelik Sanayinin ) kurulmasına dair kanun 17 Mart 1926 yılında kabul edilerek, 29 Mart 1926 tarihli 334 sayılı Resmi Gazetede, 786 No.lu Kanun olarak yayınlanmıştır.
Demir Çelik Sanayinin kurulması için 1925 yılında incelemelere başlanmasından sonra, bu sanayi için uygun bir yerin seçilmesi sorunu ile de ilgilenilmiş ve zaman zaman değişik fikirler öne sürülmüştür.
Bu konuda, Amerikalı iktisatçılar ve Rus heyeti incelemeleri ve SÜMERBANK ile ERKAN-I HARBİYE mümessillerinden bir kurul çalışmaları sonrası Demir Çelik Sanayi kuruluş yeri için, maden kömürü havzasına yakın olan "KARABÜK" seçilmiştir.
Karabük'ün seçiliş nedenleri olarak şunlar gösterilmektedir.
a) Maden Kömürü havzalarına yakınlık
b) Demiryolu güzergâhı üzerinde oluşu
c) Yörenin işçi yerleşmesine uygun oluşu
d) Jeolojik bakımdan ağır endüstri kurulmasına elverişli oluşu.
10 Kasım 1936 tarihinde İngiliz Hükümeti ile imzalanan 2,5 milyon Sterlinlik bir kredi anlaşması üzerine H.A. Brassert firmasına ihale edilen tesislerin temeli; 3 Nisan 1937'de Başbakan İsmet İNÖNÜ tarafından atılmıştır. Yer olarak ise Zonguldak İlinin Karabük Köyünde Filyos Irmağının kolları olan Soğanlı ve Araç Çaylarının birleştiği alanda ki geniş çeltik tarlaları seçilmiştir. Böylece Karabük'te çeltik tarımından çelik sanayine dönülerek Türkiye'nin ilk ağır sanayi hamlesi başlatılmıştır.
1 Mart 1938'de teknolojik montaj çalışmalarına başlanılan ülkemizin ilk bütünleşmiş demir çelik tesisleri, kurucu İngiliz firması uzmanları ile birlikte, Türk mühendis, teknisyen ve işçilerinin azami gayretli çalışmaları sayesinde 2 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanarak, 6 Haziran 1939'da Kuvvet Santralinin işletmeye alınmasına takiben, diğer tesisler de peyderpey işletmeye alınmışlardır.
3 Nisan 1937'de temeli atılarak kurulan Demir Çelik Fabrikaları, 13.05.1955 tarihine kadar Sümerbank'a bağlı “Demir Çelik Fabrikaları Müessese Müdürlüğü” adı altında çalışmıştır. Müessese, 13.05.1955 tarih ve 6559 sayılı kanunla bağımsız bir KİT durumuna gelmiş ve “Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü” adını almıştır.
21.06.1955 tarihinde Etibank'ın bir müessesesi olan Divriği Demir Madenlerini de bünyesine alan ve Genel Müdürlük olarak faaliyet gösteren Karabük Demir Çelik Fabrikaları, bünyesinde deneyimli montaj elemanları da yetiştirerek Türkiye'de ağır sanayinin, Erdemir ve İsdemir'in kurulmasına da öncülük etmiştir.
Uzun yıllar boyu ulusal endüstrinin lokomotifi olan Karabük Demir-Çelik İşletmelerinin, 5 Nisan 1994 tarihli Ekonomik Tedbirler Programı kapsamında yılsonuna kadar özelleştirilmesine, bunun sağlanamaması durumunda kapatılmasına karar verilir. Bu kapsamda KARDEMİR 30.03.1995 tarihinde özelleştirilmiştir.
Kardemir, Türkiye’nin En Büyük İlk 50 Sanayi Kuruluşu arasında yer almaktadır.
28 MART
1910- İstanbul'daki ilk trafik kazasında bir kişi yaralandı.
1920- Kilis'ten 26 Mart sabahı hareket eden Fransız kuvvetleri, Kilis-Antep yolunu kapatan Teğmen Şahin
komutasındaki milli kuvvetlerle çarpıştı. Şahin Bey şehit düştü. Fransız kuvvetleri Antep'e girdi.
1921- Yunanlılar, Afyon'u işgal etti.
1933- Hitler, Yahudileri ve Yahudilere ait mağazaları boykot için emir verdi.
1966- Doktorların, rahatsızlığı nedeniyle görevine devam edemeyeceği kararı verdiği Cemal Gürsel'in yerine Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçildi.
1970- Gediz'de 7,2 büyüklüğündeki depremde 1086 kişi öldü.
1982- Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararı yürürlüğe girdi.
29 MART
1957- Kıbrıs'ta gerginliğin tırmanması üzerine adada sokağa çıkma yasağı konuldu.
1966- Leonid Brejnev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreterliğine getirildi. Brejnev, ABD'nin
Vietnam politikasını kınadı.
1967- Fransa, ilk nükleer denizaltısını suya indirdi.
1989- DYP Siirt Milletvekili Abdülrezzak Ceylan TBMM'de bir tartışma sırasında vurularak öldürüldü. ANAP Siirt
Milletvekili İdris Arıkan olayın zanlısı olarak tutuklandı.
2004- Romanya, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Litvanya, Estonya ve Letonya NATO'nun yeni üyeleri oldu.
Yedi ülkenin katılımıyla NATO'ya üye ülke sayısı 26'ya yükseldi.
30 MART
1867- ABD, Alaska'yı Rusya'dan satın alarak topraklarına kattı.
1951- ABD'de, Ethel ve Julius Rosenberg çifti, Sovyetler Birliği hesabına çalıştıkları ve ABD'nin nükleer sırlarını bu ülkeye sattıkları iddiasıyla idama mahkûm edildi. İdamlar, 1953 Haziranında infaz edildi.
1965- Eski Milli Birlik Komitesi üyeleri, Alpaslan Türkeş, Muzaffer Özdağ, Dündar Taşer, Rıfat Baykal ve Ahmet Er; Osman Bölükbaşı'nın lideri olduğu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ne (CKMP) katıldılar.
1981- ABD Başkanı Ronald Reagan, Washington'da bir suikast girişimi sonucu vurularak yaralandı.
1998- AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ''AB 34 yıllık
haksızlığa son damgayı vurdu'' dedi.
2005- Kabahatler Yasa Tasarısı TBMM'de kabul edildi.
31 MART
1920- İstanbul'un işgali üzerine Anadolu'ya geçen aydınlar arasında bulunan Yunus Nadi (Abalıoğlu) ile Halide Edip (Adıvar), yolda buluştuklarında, Ankara'ya ulaşır ulaşmaz, ''Anadolu Ajansı'' adıyla bir haber ajansı kurulmasını, Mustafa Kemal Paşa'ya önermeyi kararlaştırdılar.
1921- Metristepe'de Yunanlılar tarafından püskürtülen Türk saldırısı, İsmet Paşa tarafından tekrar başlatıldı. Yunanlılar süngü saldırısıyla mevzilerinden atıldı.
1925- Şeyh Sait Ayaklanması'nın olduğu bölgede, Divanı Harbin verdiği idam cezalarının, onay gerektirmeden
yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.
1965- Amerika, Vietnam'a 3500 deniz piyadesi göndererek sıcak savaşın içine girdi.
1975- Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (39. Hükümet), Süleyman Demirel başkanlığında kuruldu.
2015- Türkiye'de elektrik sistemi durdu, hayat felç oldu. Metro, tramvay seferleri durdu. Trafik ışıkları çalışmadı. Elektrik kesintisi saat 10.36'dan itibaren önce batı illerinde başladı, bir saat içinde tüm illere yayıldı.
2015- Savcı Mehmet Selim Kiraz, İstanbul Adalet Sarayındaki odasında rehin alındı ve saatler sonra teröristlerce öldürüldü.
01 NİSAN
1916- Mustafa Kemal, Mirliva'lığa (Tuğgeneral) yükseldi.
1921- İkinci İnönü Zaferi.
1928- Ankara Borsası, Maliye Bakanı Fuat Ağralı tarafından açıldı.
1949- Türkiye, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne katıldı.
1958- Kıbrıs'ta EOKA'cılar, İngilizlere savaş ilan etti. EOKA’ nın lideri Grivas, Türklere de gözdağı verdi.
1978- Cumhuriyet döneminin ilk rektörü Ord. Prof. Dr. İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Ankara'da 92 yaşında öldü.
1979- Humeyni, İran'da şeriat ilan etti.
2005- Cumhuriyetin Tapu Kadastrosunu kuran, 16 eski dil bilen hayattaki tek kişi sıfatıyla ''ölene kadar
emekliliği yasak'' olan Milli Savunma Bakanlığı uzman bilirkişisi, şair, İstiklal Madalyası sahibi Naci Tanrısever (Karamanoğlu Naci Bey) İstanbul'da 104 yaşında öldü.
2009- TRT'nin Kürtçe radyosu (Radyo 6) yayına başladı.
02 NİSAN
1920- İstanbul'da Salih Hulusi Paşa Hükümeti, İngilizlerin baskısıyla istifa etti. Yeni kabine için yine Damat Ferit Paşa'nın adı geçmeye başladı.
1921- Yunanlılar, Bolvadin'i işgal etti.
1948- Ankara'da Opera binası, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün katıldığı törende, Adnan Saygun'un ''Kerem ile
Aslı'' operasıyla perdelerini açtı.
1960- Kayseri'ye giden CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün bulunduğu tren, valinin emriyle durduruldu. Zorlukla yoluna devam eden İnönü, Kayseri'de 50 bin kişi tarafından karşılandı.
1987- İstanbul'da yapılan ECO toplantısında, Türkiye, Pakistan ve İran uzaya ortak bir haberleşme uydusu
fırlatmayı kararlaştırdı.
03 NİSAN
1905– Yunanistan, İzmir'i ilhak kararını açıkladı.
1930- Türk kadınlarına belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanıyan yeni Belediyeler Kanunu kabul
edildi.
1937- Cumhuriyet rejiminin ilk önemli sanayi hamlesi olarak değerlendirilen Karabük Demir Çelik Fabrikalarının temeli atıldı. Böylece Türkiye'nin ilk ağır sanayi hamlesi başlatıldı.
1992- Ankara'nın Çankaya Kaymakamlığına vekil olarak atanan Azize Düşer, Türkiye'nin ilk kadın kaymakamı oldu.
2018- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılımıyla Akkuyu Nükleer Güç Santralinin 1. güç ünitesinin temeli atıldı.
