Psikiyatri Uzmanı Nur Özgedik Turhan özellikle sonbahar ve kış aylarında sıkça duyduğumuz ‘Kış Depresyonu’ nu anlattı.
Haber: CANSU GÜRZ
Bolu Abant İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi’nde görev yapmakta olan Psikiyatri Uzmanı Doktor Nur Özgedik Turhan, mevsimsel özellik gösteren depresyonu, hastalığın belirtilerini ve tavsiyelerini paylaştı.
MEVSİMLER RUH SAĞLIĞIMIZI NASIL ETKİLER?
Ruhumuzun da bedenimiz gibi mevsimlere hazırlandığını aktaran Psikiyatri Uzmanı Turhan, “Mevsimler ve mevsim geçişlerine aslında bedenimizin uyum sağlamaya çalıştığı gibi ruhumuzda uyum sağlamaya çalışır, ruhsal durumumuzda yum sağlamaya çalışır. Özellikle sonbahar ve kış aylarında gün ışığı azalmaya başlar, biz daha az dışarıya çıkmaya başlarız, daha az sosyalleşmeye başlarız. Şöyle bir ilişki kurulmuş gün ışığı azaldığında melatonin hormonunun arttığı ve melatonin hormonunun da uyku miktarını arttırdığı, gün içinde daha halsiz, daha yorgun olduğumuz tespit edilmiş. Aynı şekilde serotonin hormonunun da azaldığı ve bu yüzden daha depresif, daha kaygılı hissettiğimiz yine tespit edilmiş yapılan çalışmalarda.” ifadelerini kullandı.
MEVSİMSEL ÖZELLİK GÖSTEREN DEPRESYON NEDİR?
Uzman Dr. Nur Özgedik Turhan, halk arasında kış depresyonu olarak bilinen mevsimsel özellik gösteren depresyonun yalnızca sonbahar ve kış aylarında değil her mevsim yaşanabileceğini aktararak, “Mevsimsel özellik gösteren depresyon aslında depresyonun bir alt çeşidi diyebiliriz. Birbirini takip eden 2 yılda en az 2 depresyon atağı olması gerekli bu tanının konulabilmesi için. Bir özelliği aynı mevsim zamanlarında, aynı ayda yine aynı aylara denk gelen bir depresyon sürecinin olması ve kişinin psikososyal faktörlerinden bağımsız bir depresyonun olması. Mesela sonbahar ve kış aylarında depresyon başlıyorsa ilkbahar ve yaz aylarında bu durumun toparlaması ya da hep kış depresyonu diye bilinir ama bazen de ilkbahar ve yaz aylarında depresyon başlar sonbahar ve kış aylarına gelmesiyle depresyon toparlayabilir bu mevsimsel özellik gösteren depresyon diye bilinir.” dedi.
KIŞ DEPRESYONUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Dr. Turhan mevsimsel depresyonun en önemli belirtilerinden birinin uyku miktarındaki artış olduğunu dile getirerek, “Belirtileri özellikle uyku miktarında bir artış olur. Çok daha fazla uyuduğumuz halde sabah kalkmakta ciddi zorluk yaşarız, bir enerjisizlik hali olur gün içinde iştahta artış olur. Çok karbonhidratlı şeyler yeme ihtiyacı duyarız, karbonhidrat tüketimimiz artar bu süreçte. İş yerinde ya da evde günlük basit işleri yapmakta bile zorlanırız çünkü kendimizi belirgin olarak enerjisiz hissederiz. Dikkat ve konsantrasyon kayıpları yine eşlik edebilir. Eskiden bize keyif veren aktiviteleri yapmak artık istemeyiz. Arkadaşlarımızla çıkmak, ailemizle vakit geçirmek, sosyal ortamlarda bulunmak artık bize eskisi kadar keyif vermeyebilir. Bazen ağlama atakları bu duruma eşlik edebilir. Kendimizle ilgili değersizlik düşünceleri ortaya çıkabilir. Bunlar kabaca mevsimsel özellik gösteren depresyonun, kış depresyonu da diyeceğimiz depresyonun özellikleridir.” şeklinde konuştu.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?
Belirtilerin şiddeti ve süresine göre değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Uzman Doktor Nur Turhan,“ Bu belirtiler 2 haftadan uzun sürüyorsa mutlaka dikkate almak gerekir. Belirtilerin şiddetinde bir artma oluyorsa günler içinde yine mutlaka bir psikiyatri hekimine başvurmak gerekir. İntihar düşünceleri, yani kişinin kendisine zarar vermesiyle ilgili düşünceler başladıysa yine mutlaka bir hekime başvurmak gerekir.” ifadelerine yer verdi.
BU DÖNEMDE RUH SAĞLIĞIMIZI NASIL KORUYABİLİRİZ?
Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesinde görevine devam eden Uzman Doktor Turhan kış depresyonu yaşayan vatandaşlara tavsiyelerde bulundu: “ Bu dönemde mümkün oldukça gün ışığından faydalandığımız sürenin arttırılmasını öneriyoruz yani sabah kalktığımızda perdeleri açmak, iş yerinde yine perdeleri açık tutmak gün ışığının içeri girmesini sağlamak. Eğer çalışıyorsak öğle aralarında mutlaka açık havaya çıkmak ve güneş ışığından yararlanmak çok önemli bir faktör. Uyku düzenimize çok dikkat etmek gerekiyor yine benzer saatlerde yatıp, benzer saatlerde kalkmak. Yine iştahla ilgili olarak düzenli yemek yemek, beslenme düzenimize dikkat etmek, karbonhidrat ağırlıklı beslenmekten daha ziyade daha dengeli ve düzenli beslenmek tavsiye edeceklerimizin arasında. Bir de fiziksel aktivite çok önemli. Açık havada yürüyüş ya da açık havada yapılan diğer spor faaliyetleri çok önemli. Haftada 3 gün yarımşar saat yürüyüşü biz tavsiye ediyoruz ruh sağlığı profesyonelleri olarak. Bir de sosyal aktiviteler için kendimizi biraz zorlamamız lazım bu süreçte; sevdiklerimizi, ailemizi, arkadaşlarımızı arayıp planlar yapmak. Dışarıda onlarla sosyal aktiviteler yapmak bize çok iyi gelen şeylerden biridir. Bir de Bolu ili bazında söylemek gerekirse, biz gün ışığından çok az yararlanan bir iliz, yaşadığımız koşullar biraz öyle, az güneş ışığını alıyoruz. Vitamin D eksikliği çok sık görülüyor ilimizde. Tabi ki öncelikle bir dâhiliye uzmanı ya da aile hekiminden bir vitamin D tahlilleri yapılarak eksiklik varsa vitamin D takviyesi almayı da önerebilirim.”
