Bolu Valiliği İl İnsan Hakları Kurulu üyesi Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı Temsilcisi Züriye Doğanuz, “10 Aralık Dünya İnsan Hakları” gününden yola çıkarak engelli bireylerimizin haklarından bahsetti, yaşadığı sıkıntıları dile getirdi.
Özel Haber: Aslı Akış
Doğuştan sonradan yahut kaza sonucu meydana gelen zihinsel ve fiziksel engeli olan bireylerin Birleşmiş milletler tarafından 2008 yılında yürürlüğe koyduğu eğitim, ulaşım, kültür, iletişim, vergi muafiyeti haklarının önemine işaret eden Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı Temsilcisi Züriye Doğanuz, Birleşmiş milletler engelli hakları sözleşmesinin amacını aktardı. Engeli olmayan bireylerle eşit şartlar altında haklara sahip olarak temel insan haklarından yararlanması, özgürlüklerinin güvence altına alınmasının, aynı zamanda herkeste var olan onurun korunmasının da engelli haklarının oluşmasının altındaki temel taşları oluşturduğunu söyledi.
Doğanuz, insan hakları beyannamesinin içeriğinden bahsederek; “Birleşmiş milletler genel kurulu, insan topluluğunun bütün fertleriyle uzuvlarının bu beyannameyi daima göz önünde tutarak öğretim ve eğitim yoluyla bu haklar ve hürriyetlere saygıyı geliştirmeye, gittikçe artan milli ve milletlerarası tedbirlerle gerek üye devletler ahalisi gerekse bu devletlerin idaresi altındaki ülkeler ahalisi arasında bu hakların dünyaca fiilen tanınmasını tatbik edilmesini sağlamaya gayret etmeleri amacıyla bütün halklar ve milletler için ulaşılacak ortak ideal olarak iş bu insan hakları evrensel beyannamesini ilan eder” dedi.
Engelli bireylerin sağlık alanında yaralandığı rapor düzenlemesi, iletişim, kamusal ve kültürel haklarını anlatarak; “Engelli sağlık raporu olarak adlandırılan raporu engelliler ve yakınları devletin olanaklarından faydalanmak için aldıkları belgedir. Devlet tarafından belirlenen hastanelerden alınan bu raporla kişiler engellilik seviyelerini onaylayan raporlarını alabilirler.
OPERATÖRLERDE ENGELLİLERE VERİLEN HAKLAR NEDİR?
Cep telefonu operatörleri ve internet için engelli bireyler gerekli kuruluşlardan aldıkları engelli raporları sayesinde indirim elde ediyorlar. Sağlanan indirimler operatörlere göre %25 ve %45 arasında değişiklik gösteriyor.
ENGELLİLERE VERİLEN KÜLTÜREL ALANDAKİ HAKLAR NELERDİR?
Müzelere girişlerinden ve devlete tiyatrolarından ücretsiz telefon ve televizyon hizmetlerinde indirimli tarifelerden yararlanabiliyorlar.
ENGELLİLERE VERİLEN KAMUSAL HAKLAR NELERDİR?
Engelli bireyler için su indirimi hakkı belediyelerin hepsi engelli bireyler için %30 su faturasına indirim sağlamak zorunda. Ancak bu hak elektrik ve doğalgazda geçerli değil.” İfadelerini kullandı.
ENGELLİLERE VERİLEN EĞİTİM HAKKI NEDİR?
Ziçev Temsilcisi Züriye Doğanuz, Engellilerin eğitim sorunları yaşamaması ve eğitim almaları için yasalar ile engelli çocukların ve yetişkinlerin hakları korunduğuna dikkat çekerek; “Zorunlu eğitim çağında olan engelli çocukların eğitim hakkı kesinlikle engellenmeden devam ediyor ve evden çıkamayan çocukların ise evde zorunlu eğitim hakkı bulunuyor. Engelli bireylerin rehberlik araştırma merkezi tarafından alınan raporlarla ayrıca eğitim indiriminden faydalanmaları da mümkün. Üniversite sınavına girecek engelli bireyler ise kendi durumlarına uygun sınav süresince kullanabilecekleri desteklerden yine raporları sayesinde faydalanabiliyorlar. Ayrıca KYK tarafından verilen burslarda geri ödemesiz olarak veriliyor.” Şeklinde konuştu.
ENGELLİ BİREYLE İÇİN ŞEHİR İÇİ ULAŞIM HAKKI
Devlet tarafından engelli vatandaşların sosyalleşmeleri ve ekonomik anlamda bir nebze de olsa rahatlamaları açısından verilmiş olan Engelli ulaşım hakkı ile araç park yerleri konusunda da değinen Züriye Doğanuz; İnternetten alınan biletler hariç otobüs ile ulaşımda %30 indirim, tren ve deniz yollarında ücretsiz ve THY ile uçuşlarda %25 indirim hakkına sahipler. Ancak ekonomik ve internet satışlarında herhangi bir indirim uygulanmıyor.
ENGELLİLER İÇİN ARAÇ PARK YERLERİ
Havaalanlarında ve belediyelerde ücretsiz park hakkına sahip olan engelli bireyler kendi özel konutlarının önüne eğer araçları ÖTVV indirimi ile alınmışsa engelli park yeri yaptırabilirler. Yine eğer araçları ÖTV indirimli ise araç muayenehanelerinden öncelikli kullanım hakkına sahipler.” diye konuştu.
ENGELLİLER İÇİN ÖTV VE MTV MUAFİYETİ HAKKI NEDİR? HANGİ ENGELLİ BİREYLER ÖTV VE MTV MUAFİYETİNE SAHİP?
Doğanuz, engelliler için ÖTV ve MTV muafiyeti hakkıyla ilgili de bilgi vererek; “Engellilik seviyesi %90 ve üzeri olan bireyler 5 senede bir ÖTV olmadan araç alma hakkına sahipler. %90 seviyede engelli olmayanlar ise farklı indirimlerden yararlanabiliyorlar. ÖTV oranı hesaplamak için internette otomatik hesaplama sitelerini kullanabilirler. MTV (motorlu taşıt vergisi) için ise bireylerin devletin belirlediği hastanelerden alınan engelli raporlarıyla vergi dairelerine başvurmaları gerek.” dedi.
