İzzet Baysal, 1907 yılında Bolu'nun Karaçayır Mahallesinde dünyaya gelmiştir. Babası Rüştiye Mektebi mezunu Memur Ahmet Canip Efendi, annesi de Bolu'nun Alpagut Bey Köyü'nden hafız Behiye Hanım'dır. İkisi erkek, ikisi kız dört çocuklu ailenin en küçük çocuğu İzzet Baysal'dır.
İzzet Baysal ilk ve orta öğrenimini Bolu'da yapmıştır. 1926 yılında İstanbul'da Mekteb-i Sultan-i Nefise'ye (bugünkü ismi ile Mimar Sinan Üniversitesi) kaydolur ve 1931 yılında Mimar olarak mezun olur. Dar gelirli bir ailenin çocuğu olan İzzet Baysal, 1927 yılında babasını da kaybetmiştir. Ama yılmamış, tatil aylarında ve okurken çeşitli işlerde çalışarak öğrenimini devam ettirmiş ve 411 nolu diplomayı başarı ile almıştır. Memuriyet hayatına Bolu Nafia (Bayındırlık ) Müdürlüğünde Mimar olarak başladı. 1932 yılında birkaç arkadaşı ile birlikte Gerede İlçesi'nin imar planını yaptı. Daha sonra Ankara'da Milli Müdafaa Vekâleti (Milli Savunma Bakanlığı) Hava Müsteşarlığı'nda Mimar olarak çalışmaya başladı. Görevi icabı Eskişehir Hava Meydanı inşaatının koordinatörlüğünü yaptı. 1934 yılında bu görevinden istifa eder ve Eskişehir Belediyesi'nde Fen İşleri şefi olarak göreve başlar. Aynı yıl Eskişehir Lisesinde Coğrafya Öğretmeni olarak görev yapan Çanakkale'li Refika Pınar ile evlenir. 1936 yılında Ankara'da serbest olarak çalışmaya başlar. 1939 yılında tek evlatları olan Esin dünyaya gelir.
Ankara'da Azerbaycan temsilcisi Sadri Maksudi Aral'ın ve Medine Muhafızı Fahrettin Paşa'nın köşk projelerini İzzet Baysal yapmıştır. 1939 yılında vatani görevini yapmak üzere Afyon'a gitmiştir ve 1942 yılında tekrar Ankara'ya dönmüştür. Başlayıp bitirdiği inşaatlara gelince; Bolu Devlet Hastanesi, Bolu Lisesi, Bolu Ziraat Bankası Evleri, Bolu Kız Enstitüsü (Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi), Bolu Kapalı Cezaevi, Melen köprüsü inşaatı ve yol inşaatları bunlardan bazılarıdır.
1942 yılında eşi Refika Hanım vefat edince, elindeki mevcut işlerini tamamlayıp, 1943 yılında İstanbul'a gider. Ve Karaköy'de Perşembe Pazarı'nda sıhhi tesisat ve hırdavat üzerine çalışan bir mağazayı satın alır ve ticarete başlar. Aynı zamanda kapı kilitleri imali için küçük bir atölye kurmuştur. Ama bu ona yetmemiş dükkânında sattığı ''boru ekleme parçalarını''nın neden yerli üretilmediğine kafa yormaya başlamıştır.
1950 yılında özel teşebbüsün ilk Mekanize Döküm Fabrikasını kurdu. Bu fabrikanın fikri temelinde, dükkânında sattığı ''boru ekleme parçalarının'' dışardan ithal edilmesine karşı duyduğu vatanseverlik hisleri egemendir. Bunun için iki kere Almanya'ya giderek konuyla ilgili teknolojiyi araştırmıştır. Baysal'ın çok zor şartlarda kurduğu bu fabrika üretime geçer geçmez Avrupalı Şirketler (6 büyük üretici Zürich’te bir kartel oluşturmuşlardır.) Türkiye'nin bu çiçeği burnunda kuruluşunu batırmaya çalışırlar ve Türkiye'ye yaptıkları ihracata %40 indirim uygulamaya başlarlar. İzzet Baysal her zaman olduğu gibi azmi, cesareti, çalışkanlığı ve sabrı ile bazı geceler fabrikada yatarak da olsa bu işin de üstesinden gelmiştir. Hatta 1970'li yıllarda Avusturya, Almanya, Yunanistan ve Arap ülkelerine ihracata başlamıştır. 1951 yılında İzzet Baysal Döküm Sanayi Müessesesi adı altında kurulan bu fabrika 1957 yılında bir aile şirketi haline dönüştürülmüş, İzsal Döküm Sanayi A.Ş. adı altında bugünlere kadar faaliyetini sürdürmüştür.
En büyük yardımcısı 1953 yılında yanına aldığı yeğeni Ahmet Baysal'dır. Hayatta en fazla değer verdiği kişi ise, kızı Esin'dir. 1939 yılında dünyaya gelen Esin, İstanbul Boğaziçi Koleji mezunudur. 1964 yılında aynı kolej mezunu Ankara'nın köklü ailelerinden Avundukların oğlu Cahit Avunduk'la evlenmiştir.
1975 yılı ortalarına kadar bizzat işlerin başında gördüğümüz İzzet Baysal daha sonra da haftanın 3–4 günü iş yerine giderek işlerini takip etmeye başlamıştır. Gelir Vergisinde altın madalya ile ödüllendirilmiş, İstanbul'da Kurumlar Vergisi verenlerin ön sıralarında yer almıştır. 1986 yılının sonunda İzzet Baysal Vakfını kurmuş ve tüm varlığını vakfına vasiyet etmiştir. 1994 Eylül ayının sonunda iş hayatından çekilmiş ve çalışmalarını İzzet Baysal Vakfı'nda yoğunlaştırmıştır. 05.03.2000 tarihinde sabah saat 07.00 ‘de hakkın rahmetine kavuştuğunda 93 yaşında bulunmaktaydı. 08.03.2000 tarihinde hiç kimseye nasip olmayan muazzam bir kalabalıkla kendi arzusu ve Bakanlar Kurulu kararı ile Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gölköy kampüsündeki anıt mezarına çok sevdiği ve her şeyini adadığı Üniversite gençliğinin kalbine defnedilmiştir.
İzzet Baysal, kalkınmanın ilk şartının eğitim olduğuna, ülkemizin dünyanın ileri devletleri arasında yer almasının ancak kaliteli eğitimle mümkün olabileceğine inanmıştır. Yaptırdığı eserlerin birçoğunun tefrişlerini ve eğitim araçlarını da kurumlara bağışlayan İzzet Baba, bu alanda ulaşılması güç bir başarının sahibi olmuştur.
ÖDÜLLERİ
4 Ekim 1994 tarihinde Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel tarafından ''T.C. Devlet Üstün Hizmet Madalyası'' ile onurlandırılmıştır.
Abant İzzet Baysal, Orta Doğu Teknik, Mimar Sinan, Hacettepe ve Anadolu Üniversiteleri tarafından ''Eğitimde Onursal Doktora'' payesi ile ödüllendirilmiştir.
Bolu Belediyesi 1990 yılında 11 Mayıs’ı ''İzzet Baysal Şükran Günü'', A.İ.B.Ü. ise 1995 yılından itibaren ''İzzet Baysal Günleri'' olarak ilan etmişlerdir.
Kendisine bunlardan hangisinin daha kıymetli olduğu sorulduğunda verdiği cevap çok anlamlıdır;
''Halkımızın ve gençlerimizin bakışlarında hissettiğim sevgi, bunların hepsine bedeldir.''
MEKÂNIN CENNET OLSUN İZZET BAYSAL!
05 MART
1920- Londra Konferansı'nda Lloyd George, İstanbul'un işgal edilmesini önerdi.
1920- Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
1941- Türkiye'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rifat Börekçi vefat etti..
2000- Hayırseverliğiyle tanınan iş adamı İzzet Baysal vefat etti.
2001- Mekke kenti yakınlarındaki Mina Dağı’nda şeytan taşlama sırasında çıkan izdihamda, 35 hacı hayatını kaybetti.
06 MART
1927- İstanbul Radyosu yayına başladı.
1995- Avrupa Birliği üyesi 15 ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı.
2002- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Gazeteci yazar Çetin Emeç ve Turan Dursun ile İran rejim muhalifi Ali Akbar
Gorbani'nin öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu birçok saldırıdan sorumlu tutulan İslami Hareket Örgütü'nün ''İcra Şurası'' üyesi İrfan Çağırıcı hakkındaki idam cezasını onadı.
07 MART
1919- Fransızlar, Kozan'ı işgal etti.
1925- Şeyh Sait kuvvetleri, Diyarbakır üzerine hücuma geçti.
1954- Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol Yasası kabul edildi. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.
1990- Hürriyet gazetesi Yönetim Kurulu Üyesi, Gazeteci- yazar Çetin Emeç ve şoförü Ali Sinan Ercan, uğradıkları silahlı saldırıda yaşamlarını yitirdiler.
2014- Ergenekon Davası kapsamında 26 aydır cezaevinde olan Genelkurmay Eski Başkanı İlker Başbuğ, hak ihlali gerekçesiyle tahliye edildi. Mahkeme kararı oybirliğiyle alındı.
08 MART
1954- Devletin siyasal saygınlığına ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına
tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM'den geçti.
1972- Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes, Ankara'da hava gazıyla intihar etti. Başbakan Adnan Menderes'in oğullarından Mutlu Menderes, 1 Mart 1978'de trafik kazasında ölmüştü. 15 Mart 1996'da ise Aydın Menderes, trafik kazası sonucu felç oldu.
1984- 8 ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili ''Olağanüstü Hal Yönetmeliği'' yürürlüğe girdi.
2005- Çeçen lider Aslan Maşadov, bir çatışmada Rus güvenlik güçlerince öldürüldü.
09 MART
1957- Türkiye'nin ilk kadın doktor subayı Sema Aran, teğmen rütbesiyle göreve başladı.
1995- TBMM Mal Varlığını Araştırma Komisyonunun Almanya'da bulduğu belgeler, RP'li Süleyman Mercümek'in
Türkiye'de yönettiği paranın toplam 17 milyon mark olduğunu ve bu paraların akıbetinin bilinmediğini ortaya
koydu.
1996- 1990 yılında öldürülen Gazeteci Çetin Emeç'i vurduğu belirlenen İslami Hareket Örgütü'nün tim
sorumlusu İrfan Çağırıcı, İstanbul'da yakalandı.
2003- Siirt'te yapılan milletvekili yenileme seçimlerinde, 3 milletvekilliğini alan, iktidardaki AK Parti'nin Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan da TBMM'ye girdi.
10 MART
1920- Londra'da bir araya gelen İtilaf Devletlerinin dışişleri bakanları, İstanbul'un işgal edilmesine karar verdi.
1972- Millet Meclisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarının infazını öngören yasayı, 53 ret, 6 çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.
1988- Zorunlu Tasarruf Yasası çıktı.
2000- Diyarbakır 1 Numaralı DGM, kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı ''halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği'' gerekçesiyle 1 yıl hapisle cezalandırdı.
11 MART
1917- İngiliz birlikleri, Bağdat'ı ele geçirdi.
1947- Türkiye, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) örgütüne katıldı.
1976- Eski ABD Başkanı Richard Nixon, Şili'deki seçimler sırasında Salvador Allende'nin seçilmesini önlemek için CIA’ye emir verdiğini itiraf etti.
1983- İki Ermeni teröristin silahlı saldırısında yaralanan Türkiye'nin Belgrat Büyükelçisi Galip Balkar, yaşamını yitirdi.
1988- Montajının tamamı Türkiye'de yapılan ilk F–16, Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi.
2017- Hollanda hükümeti, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun uçağının ülkelerine iniş iznini iptal etti.
2020- COVID-19 (Korona virüs), Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi (küresel salgın) ilan edildi.
2020- Türkiye'de ilk COVID-19 vakası görüldü.
