Çağdaş Türk tiyatrosunun temelini atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul 29 Nisan 1979'da İzmir’de öldü. Ölümünden bir ay önce Ege Üniversitesi Senatosu, Türk tiyatro ve sinemasına yaptığı hizmetler nedeniyle Ertuğrul’a “fahri doktor” unvanı vermişti.

28 Şubat 1892’de İstanbul’da doğan Muhsin Ertuğrul, özel Tefeyyüz Mektebi’nde okurken tiyatroya ilgi duydu ve aktör olmaya karar verdi. 30 Temmuz 1910’da Burhanettin Kumpanyası’nda sahneye çıktı ve Othello, Hamlet piyeslerini oynadı. Bir süre sonra İsmail Galip Arcan, Behzat Budak gibi oyuncu arkadaşlarıyla kurduğu “Yeni Turan Temsil Heyeti”nde yönetmenlik ve oyunculuk yaptı, Şehzadebaşı’nda açtığı Ertuğrul Sineması’nda ise film öncesi kısa gösteriler sundu. Muhsin Ertuğrul, 1913 sonunda Fransa’ya gitti. Oradaki tiyatrolar ve sinema stüdyolarında gözlemler yaptı. İstanbul’a döndüğünde “Ertuğrul Muhsin ve Arkadaşları” topluluğunu kuran sanatçı, kuruluş çalışmalarına katıldığı Darülbedayi’de öğretmenliğe atandı.

Ancak, I. Dünya Savaşı başlayınca Darülbedayi, tiyatro okulu olmaktan çıkıp bir tiyatro topluluğuna dönüştü. Bunun üzerine sanatçı Berlin’e giderek sinema ve tiyatro incelemelerinde bulundu, Karanlıkta Işık filminde uzun bir rol oynadıktan sonra İstanbul’a döndü. 1917’de Halit Fahri Ozansoy’un Baykuş piyesini sahneleyen Ertuğrul, başrolde ihtiyar bir köylüyü oynadığında 25 yaşındaydı. Kısa bir süre yeniden Berlin’e giderek Beranien Düşesi filminde ihtilalci bir subay rolünü oynadı ve yurda döndükten birkaç ay sonra Temaşa dergisinde sinema eleştirileri yazdı. Robert Kolej’de, Halide Edip’in librettosunu yazdığı, Vedi Saba’nın bestelediği Kenan Çobanları operasını hazırladı. İstanbul Film Şirketi adına başrolünü de oynadığı Samson filmini çekti, yanı sıra Üstat Film Şirketi’nde yönetmenlik yaptı. 1921’de Darülbedayi’de yönetmen olarak göreve başlayan Ertuğrul, yönetim kurulunun ve diğer birimlerin sanatçılardan oluşması için girişimlerde bulununca, arkadaşlarıyla birlikte Darülbedayi’den çıkarıldı.

Bunun üzerine çeşitli filmler çekmeye başladı ve Kurtuluş Savaşı üzerine ilk belgesel sayılan Zafer Yolları adlı filmini gerçekleştirdi. Türk tiyatro tarihinde “Ferah dönemi” olarak bilinen çalışmalarını Ferah Sineması’nda sürdürürken 1925’te gittiği Sovyetler Birliği’nde Meyerhold, Stanislavski, Ayzenştayn gibi sanatçılarla tanıştı; Tamilla ile Spartaküs filmlerini çekti. İstanbul’a döndüğünde Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ’ın önerisiyle Darülbedayi’de sanat yönetmeni oldu.

İlk sesli Türk filmi olan İstanbul Sokaklarında ve Bir Millet Uyanıyor filmlerinin çeken Ertuğrul, bu dönemde operetlerle revülere ağırlık verdi ve 15 Aralık 1932’de “Goethe Madalyası” ile onurlandırıldı. Karım Beni Aldatırsa, Söz Bir Allah Bir, Leblebici Horhor Ağa, Aysel Bataklı Damın Kızı filmlerinde senarist olarak Mümtaz Osman takma adını kullanan Nâzım Hikmet’le çalıştı. Eşi Neyyire Neyir ile bir süre Perde ve Sahne dergisini çıkaran Ertuğrul, açılması için uğraş verdiği İstanbul Açık Hava Tiyatrosu’nda Kral Oidipus’u sahneledi.

1949 Temmuz’unda Devlet Tiyatrosu ve Operası genel müdürlüğüne atandı ve Büyük Tiyatro’yu gösterilere açtı. Bir Komiser Geldi oyunundaki müfettiş rolüyle oyuncu olarak son kez sahnede göründü.

Türkiye’de Batılı anlamda ilk özel tiyatro “Küçük Sahne”yi, Yapı Kredi Bankası’nın desteğiyle kuran Ertuğrul, Devlet Tiyatroları genel müdürlüğüne ikinci kez atandığında, tiyatronun Adana, İzmir ve Bursa sahnelerini açtı.

1958 yılında İstanbul Şehir Tiyatrosu başrejisörü oldu; Kadıköy, Fatih, Üsküdar, Zeytinburnu sahnelerini açtı. 1964’te Türkiye’de ilk kez Brecht’in bir oyununu Sezuan’ın İyi İnsanı’nı ve Shakespeare’in 400. doğum yıldönümü nedeniyle beş sahnede beş Shakespeare oyunu sahneletti. Bu çalışmaları eleştiriler aldı ve 1966’da İstanbul Belediye Meclisi’nin kararıyla başrejisörlük kadrosu kaldırıldı. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü’nde “tiyatro eleştirisi” dersleri veren Ertuğrul, yeniden çağrılmasına karşın Şehir Tiyatrosu’nda görev almadı.

Kültür Bakanı Talât Halman’ın çabasıyla 23 Ekim 1971’de Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir sanatçıya, Muhsin Ertuğrul’a Devlet Kültür Armağanı verildi. Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine atandığında 82 yaşında olan Ertuğrul, semt tiyatrosu, öğle tiyatrosu, gezici tiyatro gibi çeşitli uygulamalarla yeni bir tiyatro seferberliği başlattı ancak iç çekişmeler üzerine 1976’da görevi bıraktı. Çeşitli gazete ve dergilerde yazılarını sürdüren Muhsin Ertuğrul’un İnsan ve Tiyatro Üzerine Gördüklerim (1975) adlı bir kitabı vardır.

Yazar Selami İzzet Sedes, 1940 yılında Yeni Mecmua dergisinde yayımlanan Muhsin Ertuğrul yazısında şöyle der: ''Muhsin’in erdiği en büyük mazhariyetle, aldığı en büyük mükâfata şahit oldum. Bir gece Atatürk, Muhsin’i arkadaşlarına takdim ederken, ''Her şey olabilirsiniz fakat sanatkâr olamazsınız!'' dedi. Bu ne eşsiz mazhariyettir.''

25 NİSAN

1915- Çanakkale'de sabaha karşı İngilizler; Fransız kuvvetleri ve Anzak Kolordusu'yla beraber Arıburnu, Seddülbahir ve Kumkale sahillerinden çıkarma yapmaya başladı.

1915- Çanakkale cephesinde Kara Muharebeleri başladı. Arıburnu Zaferi kazanıldı.

1918- Ermeni komitacılar, Kars'ın doğusundaki Subatan köyünde 750 Türk’ü katletti.

1920- İsmet Bey (İnönü), Genelkurmay Başkanlığına getirildi.

1920- TBMM adına Başkan Mustafa Kemal Paşa, ''Milleti birlik ve beraberliğe çağıran ve düşman yalanlarına
inanılmamasını isteyen'' genelgesi yayımlandı.
1946- İstanbul-Ankara hattında yataklı tren seferleri başladı.

1962- Anayasa Mahkemesi kuruldu.

2000- TBMM'de grubu bulunan 5 siyasi partinin genel başkanları, Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet
Sezer'i cumhurbaşkanlığına aday gösteren öneriyi imzalayarak, TBMM'ye sundular.

2017- Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi; olağanüstü hal uygulaması çerçevesindeki uygulamalar ve demokratik kurumların işleyişinin bozulduğu iddiasıyla, Türkiye'yi siyasi denetim altına alma kararı verdi.

26 NİSAN

1961- Yüksek Seçim Kurulu oluştu.

1986- Rusya'daki Çernobil nükleer santralinde patlama oldu. 7 milyon kişinin zarar gördüğü patlama nedeniyle ortaya çıkan radyoaktif bulutlardan, Türkiye de etkilendi.
2005- BM, CHP İstanbul Milletvekili Kemal Derviş'in BM Kalkınma Programı başkanlığına seçildiğini resmen
açıkladı.

27 NİSAN

1915- Barbaros zırhlısı, bir İngiliz denizaltısı tarafından batırıldı.

1927- Türkiye'de ilk radyo yayını başladı.

1930- Atatürk Ankara'da VI. Türk Ocakları Kurultayı’na katıldı.

1992- TRT, Türk Cumhuriyetlerine yönelik uydu televizyon yayınını (Avrasya) başlattı.

2018- Cumhuriyet tarihinin ilk şeker fabrikası Alpullu Şeker Fabrikası satıldı.

2022- Toplu taşıma araçları ile sağlık kuruluşları hariç olmak üzere diğer tüm kapalı alanlarda maske zorunluluğu uygulaması sona erdi.

28 NİSAN

1915- ''Hilal-i Ahmer''in adı ''Kızılay''a çevrildi.

1921- İzmit, İngilizlerin ayrılışı üzerine Yunanlılar tarafından işgal edildi.

1945- İtalyan diktatör Benito Mussolini kurşuna dizilerek öldürüldü.

1988- Ermeni terör örgütü ASALA'nın kurucusu Agop Agopyan, Atina'da kimliği belirlenemeyen iki kişi tarafından öldürüldü.

1993- İstanbul'daki Ümraniye çöplüğü, biriken metan gazı yüzünden patladı; 39 kişi öldü.

29 NİSAN

1919- İtalyanlar Antalya'yı işgal etti.

1920- TBMM, ''Hıyaneti Vataniye'' kanununu onayladı.

1955- Güney Vietnam'da iç savaş patlak verdi.
1959- ''Spor Toto'', şans oyunları arasına girdi.

1979- Çağdaş Türk tiyatrosunun temelini atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul İzmir’de vefat etti.

2021- Türkiye'de korona virüs önlemleri kapsamında tam kapanma dönemi başladı. Sokağa çıkma kısıtlaması 17 Mayıs Pazartesi saat 05.00'te sona erecek.

30 NİSAN

1919- İngilizler, Kars'ın yönetimini Ermenilere devretti.

1945- Adolf Hitler ve iki gün önce evlendiği Eva Braun intihar ettiler.
1964- Diyanet İşleri Başkanlığı, doğum kontrolünün uygulanmasını verdiği bir fetvayla kamuoyuna açıkladı.

1993- Dünya çapındaki iletişim ağı World Wide Web (www) doğdu.

1998- Terör örgütü PKK, Yunanistan'ın başkenti Atina'da bazı Yunan parlamenterlerin de katılımıyla Balkanlar
Bürosu'nu açtı.

01 MAYIS

1918- Ermeni komitacılar, Kars'ta, aralarında çocukların da bulunduğu 60 Müslüman'ı katletti.

1925- Kıbrıs, İngiltere kolonisi (sömürge) oldu.

1932- Ankara'da Milli Sanayi Sergisi açıldı.

1964- Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu.

1977- İstanbul'da Taksim'deki 1 Mayıs mitingi sırasında çıkan olaylarda 37 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

2010- 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, 32 yıl aradan sonra Taksim Meydanı'nda kutlandı.