Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi (ERAGEM) Müdürü ve Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Aykut Özdarendeli, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde düzenlenen konferansta Turkovac aşısını anlattı.
Haber: Cansu Gürz
Kamera: Servet Gökçek
İzzet Baysal Kültür Merkezi Mavi Salonda düzenlenen konferansa, Bolu Cumhuriyet Başsavcısı Ahmet Bektaş, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Alişarlı, Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Aydın Him ve Prof. Dr. Samettin Gündüz, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güzel Kurtoğlu, Genel Sekreter İhsan Ağcan, konferans koordinatörü Doç. Dr. Akif Hakan Kurt, il müdürleri, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Saygı duruşu ve İstiklâl Marşı’nın okunmasıyla başlayan programda, TRT Belgesel tarafından hazırlanan ve milli aşımız Turkovac’ı anlatan belgeselden fragman yayımlandı.
Programın açılış konuşmasını yapan Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güzel Kurtoğlu, koronavirüs pandemisinin, ülkemizdeki aşı çalışmalarını hızlandırdığına dikkat çekerek, “Bilim insanlarımız, ülkemizin ve Sağlık Bakanlığı’nın desteğiyle, bu krizi fırsata çevirerek koronavirüs aşı çalışması yürütmeye başladı. Aşı çalışmalarından ilki olan Turkovac aşısını, hastanelerimizde vatandaşlarımıza uygulamaktan onur ve gurur duyduk. Üniversitemiz Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı’nda koronavirüs laboratuvarında çalıştık. Dün itibariyle aldığım verilere göre, 482 bin 500 civarında test çalışması yapmışız. 3 vardiya şeklinde çalışan personelimizin özverisi ve Sağlık Müdürlüğümüzün desteğiyle bu çalışmalarımızı başarıyla yürüttük.” dedi.
“DÜNYADA AŞI ÜRETEN İLK ÜLKELERDEN BİRİYİZ”
Açılış konuşmasının ardından, yerli aşı Turkovac’ı geliştiren ekibin başındaki isimlerden biri olan Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, Covid-19 aşısını bulabilen 9 ülkeden biri olan Türkiye’deki yerli aşı çalışmaları hakkında bilgi verdi.
1700’lü yıllardan itibaren çiçek ve kuduz aşısı başta olmak üzere ülkemizdeki aşı çalışmaları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Özdarendeli, “Dünyada aşı üreten ilk ülkelerden biriyiz. Ülkemiz birçok aşı üretebilecek potansiyele sahip. Ancak en son beşeri aşıyı, 1997 yılında BCG aşısı olarak üretmişiz. Bundan sonra ülkemiz maalesef beşeri aşı anlamında üretimi bırakmış ve en önemlisi bu anlamdaki hafızayı yok etmiş. Yetişmiş insan gücü çok önemlidir. Eğer yetişmiş insan gücünüz yoksa, istediğiniz kadar bu konuyla ilgili bütçeniz ya da imkanlarınız olsun; hiçbir şey yapamazsınız. 1997’de aşı üretiminin bitmesiyle en büyük kaybımız, bu alanda yetişmiş insanların yavaş yavaş işlerini bırakmaları olmuş.” diye konuştu.
Akademik kariyerinde inaktif aşılarla ilgili detaylı çalışmalarının bulunduğunu aktaran Dr.Özdarendeli, klinik aşamalarda, deney hayvanlarında aşının etkinliğini ve güvenli olduğunu, çok yönlü çalışmalarla ortaya koyduklarını ve daha sonra Faz-1 çalışmalarının Kasım 2020'de başladığını anlattı.
Dr. Özdarendeli, Faz-1 çalışmalarının 2021 Ocak sonunda bittiği ve Şubat ayında Faz-2 çalışmalarına başladıklarını söyleyerek, Faz-2 çalışmalarının Nisan ayında bitirdiklerini ve etkili, güzel sonuçlar elde ettiklerinden bahsetti.
TUSEB'in Sağlık Bakanlığı ile birlikte yürüttükleri Faz-3 çalışmalarının 25 Haziran’dan beri devam ettiğini aktararak, elde edilen veriler neticesinde otoritelere başvurularak TURKOVAC aşısının acil kullanım onayı aldığını belirtti. Özdarendeli, “Şu anda ayda 3 milyon doz Covid 19 Turkovac aşısı üretebilir hale geldik.” dedi.
“FARKLI VARYANTLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ARAŞTIRILIYOR”
Araştırmaların büyük bir titizlikle yürütüldüğünü ifade eden Prof.Dr.Aykut Özdarendeli, Alfa ve Beta varyantlarına karşı transgenik fareler üzerinde yapılan çalışmalarda yüzde 100 koruma aldıklarını,insanlarda Faz-2 çalışmalarındaki örneklerde de bu iki varyanta karşı çapraz korumayı test ettiklerini ve çalışmaların devam ettiğini söyledi.
Çalışmaların Türkiye’nin en büyük klinik çalışmaları olduğunu belirterek; 28 ilde 44 merkezde yürütüldüğüne dikkat çeken Özdarendeli, verilerin Sağlık Bakanlığı ve TÜSEB’ün gerekli noktalarda açıkladıklarına işaret etti.
Özdarendeli, Türkiye'nin seri üretimle önemli bir aşamayı geçtiğine inandığını aktararak; üretimin daha fazla miktarda yapılmasını, optimizasyon çalışmalarına devam edilmesini ve aşının varyantlara karşı etkinliğine yönelik laboratuvar çalışmalarının sürdürülmesi gerektiğini belirtti.
PROF. DR. AYKUT ÖZDARENDELİ’YE TEŞEKKÜR BELGESİ
Konferans Dr. Özdarendeli’nin, üniversiteli öğrencilerin sorularını cevaplamasının ardından, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Alişarlı’nın, Prof.Dr. Aykut Özdarendeli’ye teşekkür belgesi edilmesiyle son buldu.
