Marmara depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03.02’de, merkezi Kocaeli-Gölcük olan, Richter ölçeğine göre Mw 7,4 büyüklüğünde gerçekleşen, büyük çapta can ve mal kaybına neden olan deprem, tüm Marmara Bölgesinde, Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir alanda hissedildi. Resmi raporlara göre, 17.480 ölüm, 43.953 yaralı olmuştur. Resmi olmayan bilgilere göre ise yaklaşık 50.000 ölüm, ağır-hafif 100.000 e yakın yaralı olmuştur. Ayrıca 133.683 çöken bina ile yaklaşık 600.000 kişiyi evsiz bırakmıştır.
Yaklaşık 16.000.000 insan depremden değişik düzeylerde etkilenmiştir. Bu nedenle Türkiye yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediği alanın genişliği, gerekse sebep olduğu maddi kayıplar açısından son yüzyılın en büyük depremlerinden biridir.
Depremin merkezi, 40.70 enlem, 29.91 boylam üzerinde bulunmaktadır. Deprem, 45–50 saniye sürmüştür.
Nedenleri
7.4 büyüklüğündeki depremin merkez üssü Gölcük başta olmak üzere depremden en büyük hasarı gören Adapazarı, Yalova ve Düzce hattı, dünyanın en aktif fay zonlarından bir olan Kuzey Anadolu Fay (KAF) hattının Batı ucunda yer almaktadır.
Yakın tarihte bu bölgede Adapazarı merkez üssü olmak üzere 1943, 1957, 1967 yıllarında şiddetli depremler olmuştur. Geçmişteki tarihlere baktığımızda, ortalama 30 senede bir bu bölgede büyük depremler olmaktadır. 1999 depreminden sonrada belirli periyotlarda ve çeşitli büyüklüklerde depremlerin beklenmesi bu fay hattının karakteristik özelliğinden kaynaklanmaktadır.
Depremin bu kadar çok can kaybına yol açmasının sebebi olarak kaçak yapılar, standartlara uygun olmayan binalar ve daha ucuza mal etmek için malzemeden çalan müteahhitler gösterilmektedir.
Depremden sonra tüm Türkiye'de geçerli olmak üzere deprem yönetmeliği çıkarılmış, zorunlu deprem sigortası gibi birtakım düzenlemeler getirilmiş olsa da, inşa edilen yeni binaların halen depreme karşı dayanıklı olarak inşa edildiklerini söylemek zordur.
Bu konuda vatandaşı bilinçlendirmek, denetimleri sıkılaştırmak ve yaptırımları uygulamak için devlete büyük bir görev düşmektedir.
Yargı ve Cezalar
Yapım hatalarından çöken binaların müteahhitlerine yaklaşık 2100 dava açıldı. Bu davalardan 1800'ü Şartlı Salıverme Yasası ve başka hukuki boşluklardan dolayı cezasız sonuçlanmıştır. Geriye kalan 300 davanın 110 kadarında ceza verilse de çoğu ertelenmiştir. Bunun dışında kalan davalar ise 16 Şubat 2007 Cuma günü 7,5 yıllık zaman aşımı sürelerini doldurarak zaman aşımına uğradılar ve düştüler.
Depremin Sonuçları
Ölü sayısı: 17.480
Kocaeli: 9.477
Sakarya:3.891
Yalova: 2.504
İstanbul: 981
Bolu: 270
Bursa: 268
Eskişehir: 86
Zonguldak: 3
Yaralı sayısı: 43.953
Sakat kalan: 505
Yıkılan konut: 66.441
Yıkılan işyeri: 10.901
Hasarlı konut: 285.211
Hasarlı işyeri: 42.902
Prefabrik talep sayısı: 43.264
Dağıtılan prefabrik sayısı: 40.786
Prefabrikte yaşayan nüfus: Kocaeli’nde 55 bin 399, Sakarya’da 38 bin 131, Düzce’de 22 bin 822, Yalova’da 15 bin 946, Bolu’da 14 bin 296 kişi olmak üzere toplam 147 bin 120 olmuştur.
15 AĞUSTOS
1869- Akdeniz ve Kızıldeniz'i birbirine bağlayan; Avrupa ile Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasındaki en kısa mesafe olan Süveyş Kanalı açıldı.
1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama Kanalı açıldı.
1921- Sakarya Meydan Muharebesi başladı.
2010- Trabzon'un Maçka ilçesindeki tarihi Sümela Manastırı'nda 88 yıl aradan sonra ayin düzenlendi.
2021- Afganistan'da Taliban, başkent Kabil'i ele geçirdi. Cumhurbaşkanı ülkeden kaçtı.
16 AĞUSTOS
1921- İngiltere Başkanı Lloyd George, Avam Kamarası'ndaki konuşmasında "Kemalist ayaklanmayı bastırmak için Anadolu içlerine kadar İngiliz askerleri gönderilemediğine göre, tek bir şık vardır. O da her iki tarafı sonuna kadar vuruşturmaktır" dedi.
1948- Ankara'da Milli Kütüphane açıldı.
1953- Papa XII. Pius'un verdiği imtiyazla İzmir Selçuk'ta inşa edilen Meryem ana Evi açıldı. Kutsal Meryem'in son günlerini yaşadığı yerlerden biri olarak kabul edilen Bülbül Dağı'ndaki Meryem ana Evi'nde yapılan törenle Hıristiyanlar hacı oldu.
1960- Kıbrıs'a bağımsızlık tanıyan Zürih ve Londra anlaşmaları, 15 Ağustos gece yarısı yürürlüğe girdi ve Kıbrıs bağımsız cumhuriyet oldu.
1974- Kıbrıs'ta ikinci barış harekâtının son günü Lefke ve Omorfo alındı. Lefkoşa bombalandı.
1997- İlköğretimin 8 yıl zorunlu ve kesintisiz olmasını öngören yasa tasarısı, 242'ye karşı 277 oyla TBMM'de kabul edildi.
17 AĞUSTOS
1915- Çanakkale'de Kireçtepe muharebesi kazanıldı.
1922- Büyük Taarruz öncesinde Mustafa Kemal Paşa, gece gizlice cepheye hareket etti.
1988- Pakistan Devlet Başkanı Ziya Ül Hak, bindiği uçağın havada infilak etmesi sonucu öldü.
1990- İncirlik Hava Üssü'nün kapıları ilk kez basına açıldı.
1999- Merkez üssü Gölcük olan Marmara Depremi meydana geldi.
2006- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök'e ''Devlet Şeref Madalyası'' verilmesi kararlaştırıldı.
2011- Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk yer gözlem uydusu RASAT, Rusya'dan uzaya başarıyla fırlatıldı.
18 AĞUSTOS
1920- Kuvayı Milliye birlikleri Antep'e girdi.
1934- II. Türk Dil Kurultayı, Mustafa Kemal'in koruyucu başkanlığında Dolmabahçe Sarayı'nda çalışmalarına başladı.
1952- İzmir, NATO'nun güneydoğu karargâh merkezi oldu.
1961- Türkiye'de ilk kez bir banka soyuldu. Bankayı soyan Necdet Elmas, 30 Ağustosta Darıca'da yakalandı.
1974- Kıbrıs'ta ateşkes ancak 6 saat sürdü. Rumların ateş etmesine Türk birlikleri karşılık verdi.
19 AĞUSTOS
1915- Mustafa Kemal, 16. Kolordu Komutanı oldu.
1916- Ruslar, 2. Ordu cephesinde yeniden taarruza başladı.
1920- Sevr Barış Antlaşması'nı imzalayanlar ve Saltanat Şûrası'nda olumlu oy kullananlar TBMM'nce vatan haini ilân edildi.
1934- Hitler, meclisin kararıyla "Führer" ilan edildi.
1946- Çin'de iç savaş başladı.
1966- Varto'da 6,9 büyüklüğündeki depremde 2 bin 394 kişi öldü.
1996- Adalet Bakanı Şevket Kazan "Irak'ta Kuran'ın yarısını ezberleyen mahkûmlar tahliye ediliyor. Biz de uygulayabiliriz" dedi.
20 AĞUSTOS
1921- Yunanlılar, Bolvadin'i işgal etti.
1936- 9 Eylül Panayırı, İzmir Enternasyonal Fuarı adını aldı.
1974- Magosa'ya 15 kilometre uzaklıktaki Türklere ait Atlılar köyünde Rumlar tarafından yapılan katliam ortaya çıkarıldı. Bir çukura gömülmüş 57 Türk'ün cesedi bulundu.
1998- Maliye Bakanlığı, kapatılan RP'nin malvarlığıyla ilgili incelemeleri sırasında, 1,2 trilyon lira nakit açığı buldu. Kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 78 kişi hakkında açılan dava sonucunda, 6 Mart 2002'de Erbakan ''evrakta sahtekârlık'' suçundan 2 yıl 4 ay hapisle cezalandırıldı.
2016- Gaziantep kent merkezindeki bir düğün sırasında düzenlenen terör saldırısında 51 kişi hayatını kaybetti.
21 AĞUSTOS
1915- II. Anafartalar Zaferi. İngilizler geri püskürtüldü.
1922- Mustafa Kemal Paşa, mareşal üniformasıyla katıldığı, ordu komutanlarıyla Akşehir'de yaptığı son toplantıda, Büyük Taarruz emrini verdi.
1944- Son Osmanlı Halifesi Abdülmecit, Paris'te öldü.
1960- Çanakkale Anıtı törenle açıldı.
1982- Türkiye'de Yüksek Öğrenim Kurulu (YÖK) öğretim üyelerinin demeç vermelerini yasakladı.
2017- Tarihin en büyük güneş tutulması gerçekleşti. 90 dakika süren tutulmada, 2 dakika 40 saniye boyunca güneş tamamen kapandı. Güneşin yüzölçümü ilk kez gerçek değerine yakın olarak hesaplanabildi.
