Alpullu’nun tarihteki adı Alpiya'dır. Büyük bir ihtimalle “ Işıltılı Su Yeri “ anlamına gelmektedir.1926 yılında Şeker fabrikası kurulduğunda kasabanın adı Şekerköy’dü. Ancak Alpullu sözcüğü köken itibariyle Hitit kaynaklı olduğu için, Atatürk’ün tarih ile bağlantılı olarak burada yapılmış olan Cumhuriyet’in ilk fabrikasını, böyle bir tarihi zemine oturtmak istediği düşünülebilir.

İLK ŞEKER FABRİKASI

Fabrikanın kurulması için önce Trakyalı iş adamları ve sermaye sahipleri ile ünlü armatör Ali İpar‘ın babası Hayri İpar’ın da içinde bulunduğu bir şirket meydana getirilmiştir. Yapımı Hayri İpar gerçekleştirmiştir. Fabrikanın hükümet adına teknik sorumluluğu ve mühendisliği Yapı ve Kredi Bankasının kurucusu Kazım Taşkent tarafından yürütülmüştür. Fabrikanın temeli 22 Aralık 1925’de atıldı. Temel atma sırasında Edirne Milletvekili faik Kaltakkıran, Kırklareli Milletvekili Şevket Ödül, General Mürsel Bakü, Süvari Alay komutanı Ahmet Hamdi Bey, İlçe Kaymakamı, Belediye Başkanları ile kalabalık bir halk topluluğu bulundu.

Fabrika Sarımsaklı çiftliğine yakın bir yere kuruldu. Fabrikanın yapımı bir yıl sürdü. 25 Kasım 1926 tarihinde, Edirne'nin Kurtuluş bayramının 4.yıl dönümüne rastlayan tarihte açıldı. Fabrika o zamanın parası ile 2 milyon liraya mal oldu. Açılışta T.B.M.M Başkan Vekili Abdülhalik Renda, Maliye Bakanı Hasan, Ticaret Bakanı, Milletvekili Dilbilgini Besim Atalay, Edebiyatçı Sami Fırat, Rasih Kaplan, Emin Cemal, Naim Nazım, Münir, Tevfik Fikret, Hüseyin Bak, Ali Rıza, Hamdullah Suphi, Necati Bey ile Belediye Başkanları, kuruluş temsilcileri ve kalabalık bir halk kitlesi bulundu.

Şeker Fabrikasının kurulması pancar ekimini teşvik etmenin ötesinde çiftçinin kalkınmasına, birçok kişinin iş bulmasına, ülke ekonomisinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Alpullu’ya ilgiyi arttırmıştır. Alpullu pancar boşaltma, şeker yükleme ve üretme merkezi olmuştur.

Bugün Alpullu bir ulaşım, bir sanayi ve ticaret merkezidir. 20 Aralık 1930’da Atatürk fabrikayı ziyaret etmiştir. Büyük kurtarıcı Cumhuriyetin ilk fabrikası kabul edilen Alpullu Şeker fabrikasını zevk ve gururla gezdikten sonra Şeker sanayi hakkındaki düşüncelerini Anı defterine şöyle yazmıştır:

“Alpullu Şeker fabrikasını gezdim. Gördüğüm vaziyetten çok memnun kaldım. Müessesenin daha tevsii etmesini ve şimdiye kadar olduğundan fazla muvaffak olmasını dilerim. Memleketimizin her müsait mıntıkasında Şeker fabrikalarının çoğalması ve bu suretle memleketin şeker ihtiyacının temini mühim hedeflerimiz arasında tanınmalıdır.”

ALPULLU’DA İLK ADIM

Pek çok sanayi öyküsünde gördüğümüz gibi, Trakya’nın bu yöresi ve yaşam fabrikayla baştan sona değişmiştir. Bu tesisin de Anadolu insanını nasıl heyecanlandırdığını sözü edilen öyküde yer alan bir söyleşiden, eski fabrika çalışanlarından Emrullah Beydeli’nin Trakyalı ağzından aktaralım;

‘ ….Gazi demiş kalkınacak memleket. Kuruldu ya fabrika, mektepse mektep geldi, ziraatsa ziraatın hasını ürgendik. Paraysa girdi köylünün cebine. Miskin otururduk kahvede sekiz ay. Olduk burda işçi. Değil öyle ırgat, rençber… Sanayi işçisi olduk be yav! A be elektrik gördük biz Alpullu’nun şeker fabrikasında. Elektrik ne, ışıktır. Işık, ışık. Sen olsan çalışmaz mısın ışık için? Bak dinle, ne anlatacam sana. Fabrika yapardı daha deneme çalışması. Akşam oldu, gördüm elektriki. Hafta sonu gittim köye, dedim babama, ‘Baba’ dedim, ‘Görmüşüm cenneti. Koca ova kesmiştir ışığa’. Sonra bir gün götürmüşüm anamı. Olmuş akşam vakti. Anam dönmeydi. Rum kızıymış. Sevmiş babamı, varmış ona. Olmuş Müslüman. Gördü anam elektriği. Şaşırdı zavallı, istavroz çıkardı. Yani medeniyettir Alpullu Fabrikası. Mekteptir be mektep…’

İLK ŞEKER ÜRETİMİ

Alpullu Şeker Fabrikası, Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk özel işletmesi niteliğini taşır. Uşak Şeker Fabrikası ondan önce kurulmuş olsa da ilk şeker üretimine Alpullu'da başlanmıştır.

Alpullu’nun temeli 26 Kasım 1925′de atılır ve ilk Türk şekeri tam bir yıl sonra 26 Kasım 1926′da üretilir.       İlk yıl Alpullu Şeker Fabrikası’nın rekoltesi 520 tondur. Daha ikinci yılında tadilat ve vardiya düzeni ile üretim 960 tona ulaşır. Alpullu Şeker Fabrikası da, tıpkı diğer Cumhuriyet ilk dönem tesisleri gibi çevresinde geniş bir bölgeyi geliştirir. Hayrabolu, Kırklareli bölgesine etkisi büyüktür.

Türkiye’de şeker sanayinin kurulmasında devlet ve özel teşebbüsün birbirine eşzamanlı yürüyen çabaları görülür. Alpullu, yüzde 22 hissesi şahıslara ait olmakla birlikte devlet eliyle kurulmuş ve kuruluşundan yaklaşık dört yıl sonra bu üç şahıs hisselerini devlete satmışlardır.

PANCAR PARASI

O günlerden kalan bir alışkanlıkla, Anadolu çiftçisi hala daha, oğlunu evlendirir, kızını gelin ederken yöre esnafından aldığı eşyalar için verdiği senetlere ‘pancar parasına’ diye not düşermiş. Evde kullanılacak ya da sünnet düğünlerinde helvalara katılacak şekerler, işletmelerce pancar bedeline mahsuben ayni olarak sağlanırmış.

Türk çiftçisinin münavebeli yani polikültür tarımı, haşere ve yabani otlarla savaşı pancar sayesinde öğrendiği, tarımda mekanizasyona bu yolla geçtiği belirtilmektedir.

26 KASIM

1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek

zorunda kaldı.

1926- Türkiye'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da üretime geçti.

1934- Atatürk'ün önerisiyle İsmet Paşa'ya, ''İnönü''soyadı verildi.

1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla ''Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım,

hanımefendi, hazretleri'' gibi lakap ve unvanlar kaldırılıyor; bütün yurttaşlar, kadın erkek, ''kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılır'' deniliyordu.

1935- Afyon-Isparta demiryolu açıldı.

1943- Tosya ve Lâdik’te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi öldü.

1947- Eski Milli Eğitim bakanlarından, köy enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü.

1954- Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkân harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü.

27 KASIM

1942- Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken; buradaki Fransız donanması kendini yok etti.

1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı.

1970- İstanbul Kültür Sarayı (şimdi AKM) yandı.

1996- Diyarbakır, Bingöl, Tunceli, Bitlis, Hakkâri, Mardin ve Siirt'in kırsal kesimlerinde sürdürülen

operasyonlarda 52 terörist öldürüldü, 5 terörist sağ yakalandı. Çatışmalarda, 7 güvenlik görevlisi şehit oldu.

28 KASIM

1912- Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.

1919- Fransızlar Maraş kalesindeki Türk bayrağını indirerek, yerine Fransız bayrağı çekti. Bu hareket, halk arasında büyük bir infial yarattı. Halk, direnişi örgütlemeye başladı.

1928- İlk kadın avukat Beyhan Hanım, İstanbul I. Ticaret Mahkemesinde bir kadını savundu.

1934- Hâkimiyeti Milliye gazetesi ''Ulus'' adıyla çıkmaya başladı.

1935- Bursa'da Merinos Fabrikası ile Gemlik'te Suni İpek Fabrikasının temeli atıldı.

1936- Ereğli Kömür Şirketi, hükümetçe Fransızlardan satın alınarak millileştirildi.

1943- Churchill, Stalin ve Roosevelt, Tahran'da bir araya geldi.

1967- NATO Genel Sekreteri Brosio, Ankara'da Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştü ve Atina'ya geçti. Türk jetleri Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşları yaptı.

1998- Hakkâri’nin Çukurca ilçesi yakınında bir askeri helikopter, teröristlerin açtığı ateşte pilotun vurulması sonucu düştü. 16 asker şehit oldu.

2010- İstanbul'da tarihi Haydarpaşa Garı'nda yangın çıktı. Yangında garın çatısı hasar gördü.

29 KASIM

1935- İstanbul'da Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.

1936- Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Devrim Tarihi dersleri başladı.

1937- Hatay'da bağımsız rejim yürürlüğe girdi.

1967- Yunanistan, Türkiye'nin koşullarını kabul edince bunalım giderildi.

30 KASIM

1919- Fransa'daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı.

1925- Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1925- Salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.

1952- ABD ilk hidrojen bombasını Eniwetok Adası'nda patlattı.

1973- Anadolu, Çukurova ve Dicle üniversiteleri kuruldu.

1997- Genel Nüfus Tespiti ve Seçmen Yazımı gerçekleştirildi. Türkiye'nin nüfusu 62 milyon 865 bin 574 olarak belirlendi.

2007- İstanbul-Isparta seferini yapan Atlas jet’e ait uçak, Isparta’nın Keçiborlu ilçesi yakınlarında düştü. 7’si mürettebat 57 kişi öldü.

2009- Türk Patent Enstitüsü, rakıya ‘'milli içki’’ tescili verdi.

01 ARALIK

1921- Fransızlar, Adana ve Mersin'i Türklere teslim etti. Adana hükümet konağına Türk bayrağı çekildi.

1928- Yeni Türk harflerinin kullanımı yürürlüğe girdi. Gazeteler, mecmualar, levha, tabela ve ilanlar yeni

harflerle basılmaya başladı.

1928- II. İktisat Şurası toplandı.

1950- Türk askerleri, Kore'de Kunuri Zaferi'ni kazandı.

1964- Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık kurulmasını öngören, 12 Eylül 1963'te imzalanan Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi.

1980- Turgut Özal, Başbakanlık Müsteşarlığına atandı.

02 ARALIK

1920- Gümrü Antlaşması ile Kars, Ermenistan'dan alındı.

1963- Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon'da açıldı.

2003- Yargıtay 11. Ceza Dairesi, kayıp trilyon davasında kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a ''özel belgede sahtecilik'' suçundan verilen 2 yıl 4 ay hapis cezasını oy birliğiyle onadı.