1938 yılının Kasım ayı... Atatürk uzun bir süredir hasta... Türk ulusu korku içinde... Herkesin kulağı radyoda... Radyoda yayınlanan haberlerde..

Günlerden 10 Kasım Perşembe... Sabah saatleri... Radyonun yayını birden kesildi ve spiker Baki Süha Edipoğlu, sesi titreyerek önündeki metni okumaya başladı:

 “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin resmi tebliğidir.

Müdavi ve müşavir tabiplerin neşredilen son raporu, Atatürk’ün dünyaya gözlerini kapadığını bildirmektedir. Bu acı hadise ile Türk Vatanı büyük kurucusunu, Türk milleti ulu şefini, insanlık büyük evladını kaybetti. Milletimize içimiz yanarak, bu tarife sığmayan ziyadan dolayı en derin taziyelerimizi sunarız.”

O, kuşkusuz ki eşsiz bir lider, savaş meydanlarında efsanevi bir komutan, devlet kuran büyük siyaset adamı, milletin çehresini değiştiren kudretli bir devrimciydi. Bu vasıflarıyla, insanlık tarihinin tanıdığı en büyük şahsiyetlerden biri olduğuna şüphe yoktur.

Atatürk'ü gerçek manada anlayabilmek için onun hayatına bakmak, neler yaptığını, neyi hangi düşünceyle yaptığını iyi analiz edebilmek gerekir. Onun düşünce ve devrimlerinin temelinde “tam bağımsızlık ve özgürlük” aşkı yatar. Atamızın “Kurtuluş Savaşı”yla vermiş olduğu büyük mücadelesi, genç Türk devleti için en acil ve önemli ihtiyacın, “tam bağımsız ve özgür bir cumhuriyet düzeni” olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Türk Milleti ile omuz omuza verdiği savaş, onun başka ülkelere bağımlı bir milletin zamanla tarih sahnesinden silineceğini bilmesinden kaynaklanmaktadır. Böyle bir sona asla razı olmayan büyük önder Atatürk, “Ben yaşayabilmek için mutlaka müstakil bir milletin evladı kalmalıyım. Milli istiklal bence bir hayat meselesidir” demiş ve mücadelesine temel teşkil eden unsurlardan birini bu ifadesiyle dile getirmiştir.

Atatürk, ülke sorunlarını çözerken daima aklın ve ilmin gereklerine göre hareket etmiştir. Olayları geniş ve detaylı düşünmüş, basit hedefler peşinde değil, gelecek nesilleri bile rahat ve huzur içinde yaşatacak köklü çözümler peşinde olmuştur. Her zaman vatanın ve milletin menfaatlerini gözetmiştir. Halkına inanan ve güvenen bir lider olma özelliği, onu diğer tüm liderlerden ayıran en önemli özelliktir belki de. Bunu “Türk milletinin karakteri yüksektir. Türk milleti çalışkandır. Türk milleti zekidir... Türk milleti, milli birlik ve beraberlik içerisinde güçlükleri yenmesini bilmiştir...” sözleriyle ifade etmiştir.

Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ulu önder Atatürk, özel yaşamında sadelik içinde yaşadı. Fransızca ve Almanca biliyordu. Zengin bir kitaplık oluşturmuştu. Akşam yemeklerine devlet ve bilim adamlarını, sanatçıları davet eder, ülkenin sorunlarını tartışırdı. Temiz ve düzenli giyinmeye özen gösterirdi. Doğayı çok severdi. Sık sık Atatürk Orman Çiftliği'ne gider, çalışmalara bizzat katılırdı.

Yakalandığı siroz hastalığından kurtulamayarak 10 Kasım 1938 saat 09.05'te İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu. Cenazesi 21 Kasım 1938 günü törenle geçici istirahatgâhı olan Ankara Etnografya Müzesi'nde toprağa verildi. Anıtkabir yapıldıktan sonra naşı görkemli bir törenle 10 Kasım 1953 günü ebedi istirahatgâhına gömüldü.

O, ulusumuzun tarihinde ve gönlünde ebediyen yaşayacaktır.

YABANCI GÖZÜYLE ATATÜRK

—O kişisel kazanç ve ün peşinde koşan basit bir diktatör değil, gelecek kuşaklar için sağlam temeller atmaya uğraşan bir kahramandı. Prof. Walter L. WRIHT Jr.

—Atatürk, yalnız Türk Milleti'nin değil, özgürlüğü uğruna savaşan bütün milletlerin önderiydi. O' nun direktifleri altında siz bağımsızlığınıza kavuştunuz. Biz de o yoldan yürüyerek özgürlüğümüze kavuştuk. Sucheta KRIPALANI (Hint Parlamento Heyeti Başkanı)

—O, yüce bir dağa benzer. Eteğinde yaşayanlar bu yüceliği fark edemezler. Bu dağın azametini kavrayabilmek için, Ona çok uzaklardan bakmak gerekir. Claude FARRER (Yazar)

—Atatürk, dünyanın çok nadir yetiştirdiği dâhilerdendir. O, dünya tarihinin seyrini değiştirmiştir. Annahar Gazetesi (Lübnan)

--Mustafa Kemal sosyalist değildi. Fakat görülüyor ki iyi bir teşkilatçı, yüksek anlayışlı, ilerici, iyi düşünceli ve akıllı bir önderdir. Vladimir İliç Lenin, Rus İhtilali Lideri, 1921

--Yeni Türk Devleti ile Ankara Antlaşması’nın imzalanması nedeniyle; "Bizi arkadan vurdu, dağ başındaki haydutlarla, Mustafa Kemallerle anlaştı" diyenlere Fransız Başbakanının Mecliste verdiği cevap: "Dağ başındaki haydutlar diye isimlendirdiğiniz kahraman Mustafa Kemal ve O'nun tüm askerleri burada olsalardı, teker teker hepsinin heykellerini dikerdik. Böylesine kahraman bir antlaşma imzalamaktan gurur duyuyorum." Aristide Briand, Fransa Başbakanı, 1921

10 KASIM

1938- Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Atatürk, yaşama gözlerini yumdu.

1953- Atatürk'ün naaşı, törenle Anıtkabir'e nakledildi.

1992- Türkiye'nin ilk cep denizaltısı, dalışını Bodrum'da gerçekleştirdi.

11 KASIM

1918- Birinci Dünya Savaşı sona erdi.

1938- TBMM, Atatürk'ün ölümüyle boşalan Cumhurbaşkanlığına Malatya mebusu İsmet İnönü'yü, birleşimde bulunan 348 üyenin oyu ile seçti.

1973- İsrail ile Mısır, ateşkes antlaşması imzaladı.

1976- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında, 10 yıl süreyle elektrik alışverişini düzenleyen anlaşma imzalandı.

2004- Filistin lideri Yaser Arafat, Paris yakınlarındaki bir askeri hastanede vefat etti. Arafat'ın cenazesi ertesi gün Kahire'de düzenlenen törenden sonra Ramallah'ta toprağa verildi.

2005- Turgut Özakman'ın ''Şu Çılgın Türkler'' adlı eseri 8 ayda 212. baskıya ulaşarak 424 bin adet satıldı.

2008- Kurtuluş Savaşı’na katılan hayattaki son gazi Mustafa Şekip Birgöl, 105 yaşında vefat etti.

12 KASIM

1918- Bir Fransız tugayı İstanbul'a girdi.

1922- Türk delegasyonu Lozan'a ulaştı. İsmet Paşa, azınlıklarla ilgili suçlamaları reddetti.

1929- Yeni harflerle basılan posta pulları kullanılmaya başladı.

1934- Türkiye'de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu. Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım'ı

başkan yardımcılığına seçti.

1967- Türk Hükümeti'nin, 31 Ekimde gizlice girdiği Kıbrıs'ta Rumların tutukladığı Türk toplumu lideri

Rauf Denktaş'ın serbest bırakılmasını Kıbrıs Hükümeti'nden istemesi sonrasında, Denktaş serbest bırakıldı.

1999- Bolu, Düzce ve Kaynaşlı'da, 7,2 büyüklüğünde deprem meydana geldi: 894 kişi öldü, 4 bin 948 kişi yaralandı.

2003- TÜBİTAK Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araştırma Enstitüsü (BİLTEN) tarafından teknoloji transferi yöntemiyle üretilerek uzaya gönderilen BİLSAT uydusu görüntü göndermeye başladı.

2003- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin barış zamanı idam cezasının kaldırılmasını öngören 6'ncı

protokolünü onayladı.

2004- Arafat'ın ölümünün ardından Mahmud Abbas Filistin Kurtuluş Örgütü lideri oldu.

13 KASIM

1918- I. Dünya Savaşı sonunda; Atatürk'ün ''Geldikleri gibi giderler'' dediği İtilaf Devletleri Donanması,

İstanbul Boğazı'na demirledi.

1922- İstanbul'da Vahdettin'in maiyetinden ve işbirlikçilerinden 140 kişi İngiliz Yüksek Komiserliğine sığındı.

1970- Suriye'de Hafız Esad darbe yaptı.

1985- Kolombiya'da Nevado del Ruiz yanardağı patladı; 20 binden fazla kişi öldü.

2005- Van Kapalı Cezaevinde Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aşkın ile aynı koğuşta kalan

Üniversitenin Genel Sekreter Yardımcısı Enver Arpalı intihar etti. Rahatsızlanan Rektör Aşkın, Tıp Fakültesi

Hastanesinin Kalp ve Damar Cerrahisi Servisi'nde yoğun bakıma alındı.

14 KASIM

1900- Dr. Karl Landsteiner, 3 ayrı kan grubunu belirledi.

1976- Çayırhan Termik Santrali ve Kömür Üretim Tesislerinin temeli atıldı.

1985- Demokratik Sol Parti (DSP) kuruldu.

1999- ABD Başkanı Bill Clinton, resmi ziyarette bulunmak üzere Ankara'ya geldi.

2001- A Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası Avrupa Elemeleri Play-off baraj mücadelesinde Avusturya'yı yenerek, Dünya Kupası finallerine katılma hakkı elde etti.

2005- Esenboğa Havalimanı iç hatlar terminali tamamen yandı.

15 KASIM

1922- Vahdettin, İngiliz General Harrington'a haber gönderip, hayatının tehlikede olduğunu söyleyerek, yardım istedi.

1956- Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) kuruldu.

1960- Nükleer silah taşıyan ilk denizaltı USS George Washington, Güney Carolina Charleston'da suya indirildi.

1967- Kıbrıs'ta üç Türk köyüne saldırarak işgal eden Rum tedhişçiler, 28 Türk'ü öldürdü, 200'ün üzerinde Türk kayboldu. Olağanüstü toplanan Bakanlar Kurulu, genelkurmay başkanı ve kuvvet komutanları ile durumu değerlendirdi.

1983- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi.

2005- Sanat Kurumu, bu yılki Onur Ödülü'nü ''Şu Çılgın Türkler'' adlı kitabın yazarı Turgut Özakman'a verdi.

16 KASIM

1945- BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) kuruldu.

1967- Rumlar, işgal ettikleri Türk köylerini boşalttılar. TBMM konuyla ilgili gizli oturum yaptı.

1990- ODTÜ'de yaklaşık bin 500 öğretim üyesi, anti laik gelişmeleri protesto için Anıtkabir'e yürüdü.

1995- Milli Futbol Takımı, İsveç ile yaptığı karşılaşmada 2–2 berabere kalarak Avrupa Futbol Şampiyonası Finalleri'ne katılmaya hak kazandı.